Średniowieczna Europa – Chris Wickham

Czym charakteryzowała się epoka średniowiecza, jak zmieniały się granice państw, co wpłynęło na zachodzące zmiany w społeczeństwach, kulturze, religii i europejskich państwach? Publikacja brytyjskiego historyka to zupełnie inne spojrzenie na epokę średniowiecza. Jest daleki od stereotypowego wyobrażenia „ciemnych wieków średnich”, pełnych przemocy, ignorancji i zabobonów. Epoka trwająca tysiąc lat od roku 500 do 1500 charakteryzowała się wieloma zmianami, współistnieniem różnych, równolegle rozwijających się systemów gospodarczych, społecznych i politycznych, które autor porównuje i ocenia.

Czytelnik sięgając po publikację brytyjskiego historyka już na samym początku spotka się z najważniejszym problemem, jakim jest górna granica kończąca epokę średniowiecza. Autor przyjął rok 1500, jednak za koniec tej epoki można wziąć zarówno rok 1453 – upadek Konstantynopola, 1492 – odkrycia geograficzne dokonane przez Krzysztofa Kolumba, ale również początek reformacji czy inną datę. Warto dodać, że część historyków zajmujących się dziejami innych kontynentów krytykuje podział i ustalenia cezur związanych z końcem epoki średniowiecza.

Chris Wickham opisując prawie tysiąc lat historii średniowiecznej Europy poruszył nie tylko upadek Cesarstwa Rzymskiego i państwa, jakie powstały na jego gruzach, ale również ukazuje jak najpierw formowały się zachodnie mocarstwa oraz w jakim kierunku kierowana była karolińska ekspansja. Zmiany zachodzące w chrześcijańskiej Europie, ekspansja chrześcijaństwa na Wschód oraz wykształcenie się kolejnych państw w Europie Środkowo – Wschodniej to kolejne rozdziały, w których brytyjski historyk odrzuca wiele stereotypów, ukazuje, że chrystianizacja miała ogromny wpływ nie tylko na rozwój, ale również kulturę takich państw jak Polska.

Brytyjski historyk oprócz spraw religijnych i politycznych, sporo miejsca poświęca sprawom gospodarczym, zmianom jakie zachodziły w ówczesnej Europie, wzrost zurbanizowanych terenów, a także rozwój handlu, dzięki któremu wiele krajów zawdzięczało swoje bogactwo i wpływy w Europie. Średniowieczna Europa charakteryzowała się także wyprawami krzyżowymi, które miały nie tylko wymiar religijny, ale również polityczny. Autor ukazuje zmiany w Cesarstwie Bizantyjskim, jego powolny upadek, a także ekspansję muzułmańskiego świata, chwilowo zatrzymaną przez Timura, ale szybko się odradzającą. Wickham analizuje również podział między Wschodem a Zachodem, występujące różnice, a także stara się odpowiedzieć na pytanie czy atak Krzyżowców w 1204 roku na Konstantynopol był początkiem upadku tego państwa.

Wickham analizuje również zmiany polityczne w późnym okresie średniowiecza. Ukazuje Polskę po rozbiciu dzielnicowym, która za czasów Jagiellonów staje się ważnym graczem w Europie Środkowo – Wschodniej dzięki unii polsko – litewskiej, zwraca uwagę na polityczne znaczenie Węgier, rozwój ruchów religijnych zwłaszcza w Europie Zachodniej, ale również w Czechach, a także odnosi się do przełomowych wydarzeń, jak zdobycia w 1453 roku Konstantynopola przez Mehmeda II Zdobywcę.

Warto zauważyć, że publikacja brytyjskiego historyka ukazuje nam epokę, w której doszło do spektakularnych wydarzeń – upadku mocarstwa – Imperium Rzymskiego i powstania na jego gruzach kolejnych mocarstw oraz innych niezależnych państw, które przechodziły różne kryzysy polityczne i religijne, by pod koniec średniowiecza stać się poważnymi graczami na arenie międzynarodowej. Autor ukazuje nie tylko zmiany polityczne i religijne, ekspansję chrześcijaństwa podczas wypraw krzyżowych i późniejszą ekspansję świata muzułmańskiego, które w XV wieku zdecydowanie wkroczyło do Europy. To książka, w której widzimy jak Europa zmieniała się politycznie, gospodarczo i kulturowo, jaki wykształcił się system społeczny i gospodarczy oraz, że średniowiecze cechował wielki skok cywilizacyjny wbrew wielu opiniom na ten temat.

Chris Wickham – uznany mediewista, profesor historii średniowiecznej na Uniwersytecie Oksfordzkim i członek kolegium All Souls Collega. Autor wielu książek.

Autor:  Chris Wickham;
Tytuł: „Średniowieczna Europa”;
Wydawca: Wydawnictwo RM;
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2019;
Liczba stron: 376;
Cena: 34,99 zł;
Książkę można zakupić w WYDAWNICTWIE