Słońce Jury – zamek w Olsztynie i Rezerwat Sokole Oko

To malownicze i piękne miejsce położone jest kilkanaście kilometrów od Częstochowy na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Główną atrakcją Olsztyna są ruiny zamku oraz wspaniałe skały wapienne, które przyciągają amatorów wspinaczki. Tuż obok Olsztyna, około 3 km w stronę Biskupic znajduje się przepiękny Rezerwat Sokole Oko z licznymi pagórkami, jaskiniami i skałami wapiennymi, w tym między innymi: Góra Biakło – 340 m n.p.m z Krzyżem na szczycie czy Góra Pustelnica - najwyższe wzniesienie około 400 m n.p.m.

Wśród pięknych obiektów możemy zobaczyć również jaskinie - Jaskinia Maurycego o długości 140 m, obfitująca w bogactwo kalcytowych nacieków, Jaskinia Koralowa, Jaskinia Komarowa, gdzie odnaleziono najstarszy w Polsce szkielet człowieka, którego wiek określany jest na 32 tysiące lat. W Rezerwacie biją źródła: Źródło Zygmunta i Źródło Elżbiety, możemy również zobaczyć piękne drzewostany, w tym 200-letnie buki, krajobrazy oraz liczne skały, które stanowią doskonałe miejsce dla amatorów wspinaczki.

Nie można oczywiście zapomnieć o zamku w Olsztynie, jednej z najpiękniejszych ruin, jakie zachowały się do dziś. Zamek zniszczony podczas „Potopu” szwedzkiego w 1655 roku do dziś urzeka swoim pięknem. Pierwsza wzmianka o zamku Przymiłowice późniejszym Olsztynie pochodzi z 1306 roku. Wzniesiony na miejscu wczesnośredniowiecznego grodu, rozbudowany został z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego w latach 1349 – 1359. Fakt ten potwierdzają późnośredniowiecznego przekazy kronikarskie – Kronika Jana z Czarnkowa. Przebudowa za czasów kazimierzowskich drewnianego zamku na murowany ugruntowała jego pozycję, jako jedną z najbardziej warownych fortec na pograniczu śląsko-małopolskim. W latach 1370 – 1396 zamek przeszedł pod własność króla Władysława Jagiełły, który zdobył zamek oraz okoliczne tereny po tygodniowym oblężeniu, od księcia Władysława Opolczyka – właściciela zamków w Bobolicach, Mirowie i Morsku.

Od 1406 roku zamek stanowił siedzibę starostwa niegrodowego i posiadał stałą załogę wojskową. Pierwszym starostą był Paweł Odrowąż ze Szczekocin, który zmodernizował warownię. W latach 1442 – 1457 kiedy starostą był Mikołaj z Przyrowa, zamek odegrał rolę przy odpieraniu bezskutecznych napadów ze strony książąt śląskich. W wieku XVI zamek zmodernizowano w stylu renesansowym, a dokonał tego starosta Mikołaj Szydłowiecki. W 1587 roku zamek został napadnięty i zniszczony przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga – pretendenta do trony polskiego. Oblężenie poważnie naruszyło olsztyńską fortecę, jednak dopiero „potop” szwedzki doprowadził do znacznego zniszczenia warowni. Od 1656 roku zamek ulegał stopniowej ruinie. Część murów runęła w wyniku kruszenia się skał wapiennych, zaś w latach 1722 – 1729 rozebrane zostały duże fragmenty dolnych partii zamku w celu uzyskania budulca na budowę parafialnego kościoła w Olsztynie.

Zachowane do dziś ruiny zamku zachowały się jeszcze z czasów XVI wieku, kiedy to warownia przeżywała swój rozkwit. Zamek składał się wówczas z pięciu zasadniczych części: dwu podzamczy oraz zamku dolnego, średniego i górnego.

Charakterystycznym elementem ruin jest gotycka baszta z II połowy XIII wieku. Ma ona ok. 35 metrów wysokości, w dolnej części okrągła, w górnej ośmiokątna wzniesiona z kamienia, a nadbudowana w XV wieku z cegły. Baszta ta nie miała wejścia, a dostać się do niej można było za pomocą kołowrotu lub pomostem z części mieszkalnej. Służyła ona jako więzienia dla skazanych na śmierć głodową, a w czasie wojny była miejscem schronienia dla oblężonych. W wieży z rozkazy króla Kazimierza Wielkiego więziony był wojewoda poznański Maćko Borkowic, który zmarł w niej śmiercią głodową.

Cennik wstępu na zamek:

Zamek można zwiedzać codziennie od godziny 9.00 do godzin wieczornych.
Dorośli: 5,00 zł;
Młodzież ucząca się (za okazaniem legitymacji): 3.00 zł;
Emeryci: 3.00 zł;
Dzieci do 7 lat: wstęp wolny.

Cennik opłat na wieżę widokową:
Dorośli: 3.00 zł;
Młodzież i emeryci: 2.00 zł;
Dzieci do 7 lat: wstęp wolny.

Słońce Jury – zamek w Olsztynie i Rezerwat Sokole Oko, fot. Tomasz Sanecki