Samsonów. Ruiny huty w dawnym Zagłębiu Przemysłowym

22 kwietnia 2023 Tomasz Sanecki
Samsonów, wieś położona w województwie świętokrzyskim posiada jeden z najpiękniejszych zabytków związanych z hutnictwem – ruiny huty „Józef”, która powstała w latach 1818 – 1823 z inicjatywy Stanisława Staszica i ministra skarbu księcia Ksawerego Druckiego – Lubeckiego a jej otwarcia dokonał pierwszy namiestnik Królestwa Polskiego generał książę Józef Zajączek. Warto dodać, że twórcami zespołu wielkopiecowego byli: radca hutniczy Christian Gottlier Schmidr oraz polscy i zagraniczni metalurdzy pracujący pod okiem rektora Szkoły Akademiczno – Górniczej w Kielcach Stanisława Staszica.

 

Początki hutnictwa w regionie świętokrzyskim

Region województwa świętokorzyskiego charakteryzował się nie tylko występowaniem złóż żelaza, ale również lasów i rzek, co umożliwiało w tym rejonie nie tylko wydobycie, ale i przetworzenie rudy żelaza. Samsonów jest więc doskonałym przykładem, jak działało Staropolskie Zagłębie Przemysłowe, bowiem początki hutnictwa w Samsonowie sięgają już końca XVI wieku, jednak to właśnie z inicjatywy Stanisława Staszica i ministra skarbu księcia Ksawerego Druckiego – Lubeckiego w Królestwie Polskim powstała wówczas huta, której ruiny dzisiaj możemy zwiedzać.

Huta "Józef"

Powstała w latach 1818 – 1823 huta „Józef” w Samsonowie była stale rozbudowywana. W latach 1821 – 1822 wybudowano blok wielkiego pieca, wieżę wyciągową, halę maszyn oraz odlewniczą. W 1829 roku w hucie zainstalowano miech cylindryczny. Huta produkowała nie tylko broń na potrzeby wojska, ale również elementy budowlane, części do maszyn i narzędzi budowalnych. Jej koniec związany jest z pożarem w 1866 roku, który nie tylko doprowadził do poważnych zniszczeń, ale wówczas kryzys całego Zagłębia Staopolskiego oraz wyczerpywanie się złoż rudy żelaza spowodowało, że huty już nie odbudowano.

Ruiny huty zostały w 1967 roku wpisane do rejestru zabytków a w latach 1981-1983 zabezpieczono je w formie trwałej „ruiny”, dzięki czemu dzisiaj możemy zwiedzać pozostałości dawnej huty „Józef”, która była symbolem świetności Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Królestwie Polski.

Zdjęcia: Tomasz Sanecki oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe - Ruiny zakładu Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego - huty "Józef" w Samsonowie, źródło: NAC, sygnatura:1-U-4292, data wykonania fotografii 1918 – 1939, domena publiczna.

Samsonów. Ruiny huty w dawnym Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym - fot. Tomasz Sanecki/Narodowe Archiwum Cyfrowe

Zobacz ostatnie wpisy