Radosław Sikora "Husaria. Duma polskiego oręża"

Przez 300 lat broniła Rzeczypospolitej, stanowiąc jej kluczową siłę ofensywną, która niejednokrotnie decydowała o największych zwycięstwach na polach bitewnych. To właśnie zwycięskie bitwy pod Kircholmem, Kłuszynem, Chocimiem, Wiedniem, ale również wiele innych były przykładem potęgi husarii, która potrafiła rozstrzygać bitwy mimo przewagi wojsk przeciwnika. Historię husarii, jej początki, uzbrojenie, największe sukcesy, ale również taktykę, ubiór, zaplecze husarzy, przyczyny kryzysu tej formacji wojskowej oraz ciekawostki i legendy, jakie obrosły husarię przedstawił w swojej najnowszej publikacji Radosław Sikora, wybitny znawca husarii i autor publikacji poświęconym staropolskiej wojskowości i kawalerii, zajmujący się także historyczną rekonstrukcją związaną z husarią.

Swoją książkę autor rozpoczął od przypomnienia czym była husaria, prezentując najważniejsze informacje, w tym wyjaśniając kiedy powstała, co stanowiło jej uzbrojenie, jak wyglądała jej organizacja, a także kto mógł zostać towarzyszem husarskim. Radosław Sikora wprowadzając czytelnika w wir wydarzeń związanych z historią husarii prezentuje również, jakie znaczenia miała dla bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Historyk opisuje położenie naszego kraju w Europie, naszych wrogów, z którymi toczyliśmy nieustannie wojny, zwłaszcza w XVII wieku. Sikora przypomina czytelnikowi szczyt potęgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów, który przypadł na okres od Unii Lubelskiej w 1569 roku do powstania Chmielnickiego w 1648 roku. Na ten okres przypadają największe sukcesy husarii, która w okresie od drugiej połowy XVII wieku – a więc czasów, kiedy nasze państwo zaczęło chylić się ku upadkowi – mimo że wciąż odnosiła sukcesy na polach bitewnych, nie miała już tak znaczących wpływów na sytuację polityczną naszego kraju.

W kolejnych rozdziałach Sikora nie tylko prezentuje czym charakteryzowała się husaria, skąd pochodzili husarze, z jakich rodów się wywodzili, ale również sporo miejsca poświęca husarskiemu ubiorowi, broni, husarskim skrzydłom, kopiom, strategii oraz najwybitniejszym dowódcom, którzy prowadzili zwycięskie boje z jej udziałem. Autor nie poprzestał jednak tylko na tym. Zagląda na zaplecze, prezentując nam życie obozowe husarzy – w jakich żyli warunkach, co i kiedy jadali, jak wyglądały husarskie stajnie, aprowizacja oraz ile kosztowało życie husarza, zwłaszcza jeśli chodzi o wyposażenie. Ciekawym przykładem są kwoty, jakie podaje autor porównując wydatki husarza oraz miasta Nowy Sącz. W pierwszym przypadku ukazane zostały wydatki Marka Łahodowskiego, którego broń i wyposażenie pocztu husarskiego kosztowało… ponad 10 000 zł, zaś wydatki miasta Nowy Sącz w chwili największego zagrożenia dla Rzeczypospolitej w 1621 roku, które wystawiło dwukonny poczet lekkiej jazdy, wraz z trzema wozami wojennymi i czterema hajdukami oraz woźnicami i pachołkami… 400 zł. Tym samym ogromna różnica pokazuje, jak wielkie sumy potrafili husarze wydawać na swoje potrzeby, aby służyć godnie ojczyźnie.

Warto również podkreślić, że polski historyk opisując dzieje husarii pokazuje nam również, jak postrzegano ją w Europie, uwidacznia nam, że ta formacja zbrojna przez dwa stulecia odnosiła sukcesy na polach bitewnych, rozstrzygając nie tylko bitwy, ale niejednokrotnie także i wojny. Radosław Sikora nie poprzestaje jednak tylko na peanach na cześć husarii. Dodaje również łyżkę dziegciu. Historyk opisuje kryzys husarii – braki w finansowaniu, obniżenie dyscypliny, upadek wyszkolenia zespołowego, a także wiele innych przyczyn, które w końcu doprowadziły do zmierzchu jednej z najlepszych formacji zbrojnych w Europie.

Dla czytelnika z pewnością ciekawostką będzie zawarty w książce opis dziejów roty Marcina Kazanowskiego, gdzie polski historyk prezentuje bitwy, w których brał udział, jak: bitwa pod Lubieszowem w 1577 roku, pod Latarnią w 1577 roku czy Mohylewem w 1581 roku. W nich uwidacznia się potężna siła, jaką dysponowała husaria.

Warto dodać także, że w publikacji autor zawarł wiele ciekawostek poświęconych husarii, jako formacji zbrojnej i osobom z nią związanych, jak również wiele wspaniałych zdjęć obrazujących husarię, husarzy czy jej dowódców. To z pewnością wielki atut publikacji wydanej przez Wydawnictwo Znak Horyzont, która jest ciekawą lekturą nie tylko dla historyków zajmujących się dziejami husarii.

Autor: Radosław Sikora;
Tytuł: „Husaria. Duma polskiego oręża”;
Wydawca: Wydawnictwo Znak Horyzont;
Miejsce i rok wydania: Kraków 2019;
Liczba stron: 383;
Cena: 40,73 zł;
Książkę można zakupić w WYDAWNICTWIE