Pod jego wpływem alianci zmienili decyzję o podziale Górnego Śląska

Wynik plebiscytu na Górnym Śląsku 20 marca 1921 roku, który miał zdecydować o przynależności tego regionu do Niemiec czy Polski, nie zadowolił żadnej ze stron. Do porozumienia w sprawie podziału Górnego Śląska nie potrafili dość również alianci, bowiem Francuzi przychylali się do polskich koncepcji, zaś Brytyjczycy i Włosi zamierzali przyznać naszemu krajowi jedynie skrawki tego regionu. Brak decyzji aliantów spowodował, że Wojciech Korfanty w obawie przed niekorzystnym dla Polski podziałem Śląska zdecydował się na wybuch III powstania śląskiego.

Wybuch powstania i siły walczących stron
Decyzję o rozpoczęciu III powstania śląskiego podjęto w nieistniejącym już hotelu „Lomnitz” w Bytomiu 30 kwietnia 1921 roku podczas spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi. Korfanty stanął na jego czele, a dowódcą wojsk powstańczych został ppłk Maciej Mielżyński, którego w czasie powstania zastąpił ppłk. Kazimierz Zenkteller. Wojska powstańcze podzielone na 3 grupy operacyjne -  „Wschód”, „Północ” i ‘Południe”, liczyły w trakcie całego powstania od 35 do 45 tysięcy, zaś głównym ich przeciwnikiem był Selbstschutz Oberschlesiens /Samoobrona Górnego Śląska/, w ramach której walczyli także ochotnicy napływający z głębi Niemiec działający we Freikorpsach. Siły niemiecki liczyły około 30 tysięcy żołnierzy, a na ich czele stanął od 20 maja 1921 roku znany na Śląsku generał Karl Hoefer.

Działania bojowe
Powstańcy rozpoczęli działania bojowe z 2 na 3 maja zaskakując początkowo oddziały niemieckie. Do ważniejszych walk doszło w Królewskiej Hucie /dzisiejszy Chorzów/, Katowicach, Gliwicach czy Zabrzu, a powstańcy dość szybko opanowali linię Odry /tzw. linię Korfantego/. Powstańcom udało się również zająć 8 maja Górę św. Anny oraz w walkach o Kędzierzyn i port na Odrze – tzw. Przystań Kozielską /4-10 maja/ wyprzeć siły niemieckie za Odrę.

Sytuacja wojsk powstańczych zmieniła się wraz z decyzją Wojciecha Korfantego, który po osiągniętych sukcesach zmierzał do zakończenia powstania. 9 maja doszło do zawieszenia walk, jednak strona niemiecka po uzupełnieniu sił i sprzętu 21 maja przystąpiła do kontrofensywy. Wojskom niemieckim udało się zająć Górę św. Anny, a 4 czerwca ruszył atak na Kędzierzyn, który ostatecznie został zajęły przez Niemców. Wobec postępów wojsk niemieckich, Wojciech Korfanty próbował jak najszybciej doprowadzić do dyplomatycznego rozwiązania konfliktu, zdając sobie sprawę, że wszystkie wysyłki powstańców mogą zostać zaprzepaszczone. W opozycji do decyzji Korfantego stanęła jednak część dowódców z grupy „Wschód”, między innymi Michał Grażyński i Karol Grzesik, którego obwołano wodzem naczelnym. Bunt bardzo szybko spacyfikował Korfanty, który na czele wiernych oddziałów dokonał aresztowań swoich przeciwników.

Starania Wojciecha Korfantego mające na celu zakończenie walk doprowadziły do podpisania 25 czerwca 1921 roku rozejmu w Błotnicy Strzeleckiej. Do 5 lipca jednostki polskie i niemieckie wycofały się z terenu plebiscytowego, co faktycznie oznaczało zakończenie III powstania śląskiego.

Polityczne efekty powstania
Na efekty kolejnego zrywu na Górnym Śląsku strona polska musiała czekać do 20 października 1921 roku. Wówczas Rada Ambasadorów wielkich mocarstw zatwierdziła podział Górnego Śląska, na mocy którego Polska otrzymała około 1/3 terytorium plebiscytowego z większością górnośląskich hut i kopalń oraz takimi miastami jak: Katowice, Królewska Huta, Świętochłowice, Rybnik, Tarnowskie Góry czy Pszczyna.

20 czerwca 1922 roku Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyło na Górny Śląsk, a polskie oddziały zostały powitane na moście w Szopienicach przez tłumy ludzi, wśród których byli wojewoda śląski Józef Rymer oraz dyktator III powstania śląskiego Wojciech Korfanty.

Zdjęcia:
1. III powstanie śląskie - powstańczy ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej w akcji nad Odrą, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1921 rok, sygnatura: 1-H-442;

2. Wkroczenie wojska polskiego na Śląsk - powitanie w Szopienicach. Generał Stanisław Szeptycki przed symbolicznym łańcuchem oddzielającym Śląsk od pozostałych ziem polskich, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 20 czerwca 1922 roku, sygnatura: 1-H-468.