Oświęcim - jeden z najstarszych polskich grodów kasztelańskich

Leżący w Małopolsce Oświęcim należy dzisiaj do jednego z największych miast województwa małopolskiego. Pierwsze źródłowe zapiski o nim sięgając 1179 roku, kiedy to  nastąpiło wyłączenie kasztelanii oświęcimskiej spod jurysdykcji krakowskiej i przekazanie jej we władanie książąt opolsko-raciborskich. W 1272 roku za panowania Władysława I, księcia opolskiego – Oświęcim uzyskał prawa miejskie na wzór dolnośląskiego Lwówka – prawo lwóweckie było jednym z polskich odmian prawa magdebruskiego. W 1291 roku miasto otrzymało potwierdzenie posiadanych już praw miejskich rozszerzonych teraz dodatkowo o nowy przywilej sądowniczy i gospodarczy.

W kolejnych wiekach /XIV wiek, lat 1312 – 1317/ - z podziału księstwa cieszyńskiego zostało wyodrębnione nowe księstwo oświęcimskie ze stolicą w Oświęcimiu, którego samodzielnym władcą został książę Władysław. W 1327 roku książę Jan zwany Scholastykiem złożył hołd lenny Janowi Luksemburczykowi, królowi czeskiemu. Ponad sto lat później, w 1445 roku nastąpił podział księstwa oświęcimskiego na: księstwo oświęcimskie, zatorskie i toszeckie. Władcą księstwa oświęcimskiego został książę Jan IV, który w 1457 roku sprzedał królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi księstwo oświęcimskie i tym samym księstwo to wraz z Oświęcimiem połączone zostało osobą króla z Koroną Polską.

W granicach Polski Oświęcim pozostał do 1772 roku. W wyniku pierwszego rozbioru Polski, Oświęcim wraz z całą ziemią oświęcimską i zatorską znalazł się w granicach zaboru austriackiego, jako część tzw. Galicji. Do Rzeczpospolitej miasto powróciło dopiero w 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Podczas II wojny światowej, w 1940 w mieście założony został jeden z największych w Europie obozów koncentracyjnych. Obóz został wyzwolony przez Armię Czerwoną 27 stycznia 1945 roku. Obecnie na terenie byłego obozu znajduje się Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, które powstało w 1947 roku. W 1979 roku zostało ono wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Dzisiaj Oświęcim liczący około 40 tysięcy mieszkańców należy do województwa małopolskiego. Wcześniej, przed reformą z 1999 roku był miastem w granicach województwa bielskiego. Do najważniejszych zabytków miasta i miejsc wartych odwiedzenia należą:
1. Zamek piastów oświęcimskich wraz z wieżą – znajduję się w nim Muzeum Oświęcimia
2. Rynek;
3. Obóz Auschwitz – Birkenau;
4. Liczne kościoły znajdujące się w mieście, w tym kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Oświęcimiu czy kościół pw. Matki Bożej Bolesnej;
5. Synagoga Chewra Lomdei Misznajot w Oświęcimiu.

Oświęcim - jeden z najstarszych polskich grodów kasztelańskich, fot. Tomasz Sanecki