Pierwsza zdrada zachodu. 1920 – Zapomniany Appeasement

„Kulminacją tej polityki była przedstawiona w parlamencie brytyjskim 10 sierpnia 1920 roku decyzja Lloyda George`a, by stanowczo zalecić rządowi polskiemu przyjęcie żądań strony sowieckiej, które wojsko – Armia Czerwona – zbliżało się właśnie do przedmieść Warszawy. Chodziło o żądania oznaczające faktycznie sowietyzację Polski”

„Brytyjski premier nie rozumiał, a dokładniej nie chciał przyjąć do wiadomości, że owe ambicje nie ograniczały się do terytorium Galicji Wschodniej czy całej Polski, ani do Europy Środkowo – Wschodniej. Obejmowały bowiem całą Europę”

Pięć dni po przemówieniu Lloyda George`a w brytyjskim parlamencie wojska polskie /15 sierpnia 1920 roku/ pod Warszawą rozbiły Armię Czerwoną Marszałka Michaiła Tuchaczewskiego, dzięki czemu uratowały nie tylko niedawno co odzyskaną niepodległość, ale także Europę Zachodnią przed sowietyzacją. Dla Europy z pewnością była to ogromna niespodzianka, tym bardziej, że Polskę już spisano na straty. Mimo to wielu polityków europejskich, w tym zwłaszcza w Wielkiej Brytanii i Francji nie rozumiało, że gdyby padła Warszawa i Polska, również upadłyby inne europejskie stolice. Profesor Andrzej Nowak w swojej publikacji ukazuje czytelnikowi w jaki sposób europejscy politycy, wywodzący się ze zwycięskich mocarstw z I wojny światowej postrzegali konflikt sowiecko-polski. Polski historyk szczegółowo omówił jak doszło do powstania koncepcji appeasementu /zaspokojenia, uspokojenia/, w której brytyjski rząd był w stanie za cenę Polski i innych krajów Europy Środkowo – Wschodniej zatrzymać pochód sowieckiej rewolucji. W tej kwestii główną rolę odgrywał premier brytyjski David Lloyd George, który po zakończeniu I wojny światowej należał do trzech głównych rozgrywających w polityce światowej, oprócz Francji i Stanów Zjednoczonych. Aby jednak wnikliwie podjeść do sprawy Andrzej Nowak podzielił swoją publikację tak, aby przedstawić w niej poszczególne etapy, w których najważniejsze państwa europejskie i Stany Zjednoczone podejmowały decyzji odnośnie losów Polski i krajów Europy Środkowo – Wschodniej.

W ten sposób ukształtowały się cztery części książki, gdzie w pierwszej z nich „Sen o niepodległej i pojęcie Świata” Nowak analizuje, jakie mocarstwa zachodnie miały zamiary wobec Europy Wschodniej w latach 1919-1920, a więc w okresie kiedy kształtowały się granice II Rzeczypospolitej, a Rosja Radziecka rozpoczynała swój marsz na Zachód. W rozdziale tym polski historyk analizuje francuską politykę wobec Polski, stosunek Francji i USA wobec zagrożenia sowieckiego, ale także jak reagowano w Europie i za oceanem na to, co działo się w wojnie sowiecko-polskiej.

W kolejnym rozdziale profesor Andrzej Nowak szczegółowo prezentuje brytyjską politykę Davida Lloyda George`a wobec Rosji Sowieckiej, a także wojny polsko-bolszewickiej, która najpierw, do kwietnia 1920 roku, rozwijała się po stronie myśli polskiej, jednak od maja do sierpnia 1920 kontrofensywa radziecka spowodowała, że Polska znalazła się na skraju upadku. W tej części polski historyk porusza między innymi kwestie: negocjacji z delegacją sowiecką w Londynie, projektem oderwania Ukrainy od Rosji i sojuszu z Rzeczpospolitą, sprawę linii Curzona oraz, co stanowi najważniejszą część tego rozdziału – na podstawie informacji z częściowo udostępnionych w latach dziewięćdziesiątych XX wieku moskiewskich archiwów – dowiadujemy się o stosunku Rosjan do brytyjskich propozycji, a także jak bardzo brytyjskiemu premierowi zależało na roli pośrednika między Rosją a Polską i kwestii zakończenia tego konfliktu po jego myśli, oczywiście kosztem Polski.

Trzecia część to już dogłębna analiza niepublikowanych dotąd materiałów archiwalnych, które miały potwierdzać, że Brytyjczycy dążyli do appeasementu. Autor stara się odpowiedzieć na kluczowe pytanie: Jak doszło do powstania tej idei w brytyjskim rządzie? Dlaczego David Lloyd George chciał zaspokoić sowieckie żądania kosztem Polski? Kto podsycał nastroje, pomysły oraz jak próbowano zrealizować ideę appeasementu? Na te pytania stara się drobiazgowo odpowiedzieć profesor Nowak, który w ostatniej części swojej publikacji zamieścił aneksy dotyczące polskich prób zaspokajania Rosji Sowieckiej – rokowań przedstawicieli Piłsudskiego i Lenina oraz pokoju ryskiego z 18 marca 1921 roku.

Publikacja profesora Andrzeja Nowaka to próba pokazania, że odrodzenie się niepodległej Polski, kształtowanie jej granic były zarówno dla narodu polskiego, jak i dla głównych mocarstw europejskich oraz Stanów Zjednoczonych nie łatwym zadaniem. Autor w swojej książce prezentuje także odmienne stanowiska mocarstw zachodnich. Brytyjczycy próbowali za wszelką cenę ułożyć się z Sowietami kosztem Polski, zaś szczególnie Francuzi uważali, że Polska może być tzw. „przedmurzem”, które będzie chroniło Zachodnią Europę przez bolszewizmem. Pojęcie appeasementu jest powszechnie dzisiaj kojarzone z kapitulacyjną polityką względem Hitlera, której najbardziej haniebnym owocem było oddanie Niemcom Czechosłowacji. W swojej sensacyjnej książce prof. Andrzej Nowak użył tego terminu do opisania ściśle tajnych działań, które w 1920 roku państwa zachodnie, w szczególności rząd brytyjski, podjęły wobec Polski. Polecam każdemu historykowi publikację krakowskiego historyka Andrzeja Nowaka. Stanowi ona novum na historycznym rynku książek o tematyce polskiej okresie międzywojennego. Dzięki archiwaliom, dotąd niepublikowanym, a także stanowczym wnioskom, książka prof. Nowaka staje się jedną z najważniejszych publikacji, które pokazują nam, że nasi sojusznicy nie tylko w 1939 roku, ale już w 1920 roku nie mieli skrupułów, aby poświęcić nasz kraj dla swoich celów politycznych. To powinno dać nam dzisiaj wiele do myślenia!

Andrzej Nowak – urodzony w Krakowie historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Jagiellońskim, autor 25 książek dotyczących historii Polski, Rosji oraz stosunków polsko-rosyjskich.

Autor: Andrzej Nowak;
Tytuł: „Pierwsza zdrada zachodu. 1920 – Zapomniany Appeasement”;
Wydawca: Wydawnictwo Literackie;
Miejsce i rok wydania: Kraków 2015;
Liczba stron: 604;
Cena: 50,92 zł;
Więcej tutaj

Wyjątkowo Polecam!!!