Mikołajczak Witold – „Grunwald 1410. Krok od klęski”

Publikacja pochodzącego z Wielkopolski historyka to próba odpowiedzi na pytanie: Czy pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie mogły doznać porażki ze strony Zakonu Krzyżackiego? Autor książki stara się odpowiedzieć na pytania: Kto faktycznie dowodził armią po stronie polsko-litewskiej? Co przesądziło o klęsce Krzyżaków i śmierci Wielkiego Mistrza Ulricha von Juningena?, a także dlaczego polski kronikarz Jan Długosz zafałszował opis bitwy?

Mikołajczak wprowadzając czytelnika w wir bitwy pod Grunwaldem, najpierw prezentuje tło wydarzeń, jakie przyczyniły się do konfliktu polsko-krzyżackiego. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie dotyczące nierozstrzygniętej bitwy pod Płowcami w 1331 roku. Czy należy tą bitwę uznawać za zwycięstwo Polaków? A może to Zakon Krzyżacki wyszedł z niej zwycięsko? Co ważne w każdym z omawianych tematów w książce, Witold Mikołajczak konfrontuje swoje wnioski z innymi historykami, zarzucając im wielokrotnie błędne analizy i koncepcje związane z wydarzeniami z okresu wojen polsko-krzyżackich w XIV i XV wieku. Ten fakt każdy z czytelników dostrzeże już na samym początku pracy wielkopolskiego historyka. Czy jednak ma on rację podając inny przebieg wydarzeń i ich analizę? Autor porusza także kwestię umowy w Krewie, która zapoczątkowała unię polsko-litewską i panowanie dynastii Jagiellonów w Polsce. Mikołajczak sugeruje jednak, że na unii i związku politycznym szczególnie zależało Litwinom, pisząc:

„Ostatni i najważniejszy punkt /unii w Krewie z 1385 roku/ miał szczególny charakter, obligował bowiem Jagiełłę do przyłączenia ziemi litewskich i ruskich do Korony Królestwa Polskiego. Uzależniał on politycznie Litwę od Polski, lecz w odróżnieniu od Krzyżaków Polacy nie wysunęli roszczeń terytorialnych. W razie gdyby unia w przyszłości się rozpadła, punkt ten i tak tracił na znaczeniu. Natomiast dla władcy Litwy priorytetem było złamanie potęgi państwa krzyżackiego, co bez wsparcia militarnego Polski było niemożliwe”

W dalszej części pracy historyk zanim przeszedł do opisu bitwy skupił się na prezentacji systemu obrony państwa krzyżackiego, mobilizacji armii przed wojną z Polską oraz planach uderzenia wojsk polsko-litewskich, a także jak przebiegała ich mobilizacja. Mikołajczak przedstawia również koncepcje polskich historyków – prof. Andrzeja Nadolskiego i Stefana Kuczyńskiego na działania operacyjne poprzedzające bitwę pod Grunwaldem. Z tezami naukowców nie zgadza się jednak autor książki, który przedstawia własną i stara się poprzeć ją dowodami.

W najważniejszej części publikacji Witold Mikołajczak skupił się na bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku. Autor poruszył w nim sprawy taktyczne bitwy, jej początek, rolę księcia Witolda w początkowej fazie starcia oraz decydujące natarcie polskiej armii, które doprowadziło do klęski Zakonu Krzyżackiego i śmierci Wielkiego Mistrza Ulricha von Juningena. Na tym tle zarówno autor publikacji, jak również inni historycy toczą spór o przyczyny klęski Krzyżaków pod Grunwaldem. Podstawą sporu, jak pisze wielkopolski historyk są źródła do bitwy, które w różny sposób opisują decydujący moment starcia, przesądzającego o losach konfliktu polsko-krzyżackiego.

Kończąc pracę historyk prezentuje bohaterów bitwy pod Grunwaldem, rozwój sztuki związany z konfliktem Królestwa Polskiego i Zakonu Krzyżackiego, a także przewodnik po polu bitwy pod Grunwaldem, który ma ułatwić turystom poruszanie się po nim.

Publikacja Witolda Mikołajczaka to próba kolejnej oceny bitwy pod Grunwaldem. Autor w swojej pracy wielokrotnie ściera się z poglądami innych historyków, zarzucając im błędy w ocenie działań zarówno ze strony polskiej, jak i Zakonu Krzyżackiego. Dla wielu historyków, którzy znają przebieg bitwy, tezy autora są dość innowacyjne. Warto się jednak zaznajomić i zastanowić na nimi. Z pewnością zaciekawią czytelników, którzy sięgną po tą pracę. Czy jednak autor ma rację, że szala zwycięstwa pod Grunwaldem przez dłuższy okres bitwy przechylała się to na jedną stronę, to znowu na drugą. Odpowiedź znajdziemy w książce, którą polecam każdemu historykowi i pasjonatom dziejów Polski i Zakonu Krzyżaciego.

Autor: Witold Mikołajczak;
Tytuł: „Grunwald 1410. Krok od klęski”;
Wydawca: Wydawnictwo Replika;
Miejsce i rok wydania: Zakrzewo 2015;
Liczba stron: 192;
Cena: 29,90 zł;
Więcej tutaj

Szczególnie polecam!!!