Miejsce, w którym zatrzymał się czas…

Bytom to wyjątkowe miasto, w którym nie brakuje tajemniczych podziemi, schronów oraz zabytkowych obiektów. Jednym z nich są Warsztaty Naprawcze Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej w Bytomiu przy ul. Brzezińskiej.

Jeszcze 100 lat temu na Śląsku sieć kolei wąskotorowych przeżywała swój rozkwit, jednak już w latach dziewięćdziesiątych XX wieku oraz na przełomie XX i XXI wieku zaczęto je likwidować. Mimo że wiele linii wąskotorowych już nie istnieje, jednak dzięki Stowarzyszeniu Górnośląskich Kolei Wąskotorowych wciąż możemy korzystać z linii z Bytomia do Miasteczka Śląskiego, która jest jedną z największych atrakcji turystycznych Bytomia i Górnego Śląska. Co roku również podczas Industriady obiekty kolei wąskotorowej przy ul. Reja w Bytomiu-Karbiu można zwiedzać. Turyści mogą nie tylko przejechać się drezyną, zobaczyć zabytkowy wagon salonkę, halę z lokomotywami wąskotorowymi, ale również zapoznać się z historią kolei wąskotorowej na Śląsku.

Kolejnym obiektem, który związany jest z kolejami wąskotorowymi są Warsztaty Naprawcze Kolei Wąskotorowej w Bytomiu przy ul. Brzezińskiej. To wyjątkowe miejsce, w którym… czas się zatrzymał.

Początki Warsztatów Naprawczych GKW w Rozbarku sięgają końca XIX wieku. W 1898 roku rozpoczęto ich budowę. Kompleks składał się przestronnej hali na kilkadziesiąt wagonów, kotłowni, odlewni, tokarni, a także kuźni z piecami kowalskimi. W 1912 roku, na dwa lata przed wybuchem I wojny światowej warsztaty zaczęto rozbudowywać i unowocześniać, dzięki czemu były jednymi z największych i najnowocześniejszych w Europie. Kolejne zmiany zaszły w 1922 roku i miały związek z podziałem Górnego Śląska na polski i niemiecki. To spowodowało, że część sieci GKW znalazła się w Polsce, zaś warsztaty w granicach Niemiec. Cała sieć została scalona ponownie w 1939 roku po zajęciu polskiego śląska przez III Rzeszę Niemiecką. Wówczas nastąpił również kolejny rozwój taboru wąskotorowego co miało związek z zwiększeniem wydobycia węgla i produkcji w hutach na potrzeby wojny. W tym okresie zakłady zostały ponownie powiększono. Rozbudowano m.in.: hale naprawcze, powstały pomieszczenia dla samochodów i straży pożarnej, a także podziemny schron dla załogi.

Po zakończeniu wojny w 1945 roku i powrocie Bytomia do odrodzonej Polski tabor i warsztaty kolei wąskotorowej nadal był w pełni wykorzystywany na potrzeby śląskiego przemysłu, zatrudniając ponad 400 pracowników. Jednak w latach sześćdziesiątych XX wieku sytuacja kolei wąskotorowej zmieniła się diametralnie. Brak inwestycji, a także regres Górnośląskich Kolei Wąskotorowej spowodowały, że warsztaty zaczęły tracić na znaczeniu, a w 1974 roku dokonano przy Brzezińskiej ostatniej naprawy parowozu.

Ostatecznie w 2001 roku Polskie Koleje Państwowe podjęły decyzję o zakończeniu eksploatacji wszystkich kolei wąskotorowych, a w 2002 roku gmina Bytom przejęła majątek kolei wąskotorowej. Zarząd nad nim miasto Bytom powierzyło Stowarzyszeniu Miłośników Kolei.

Dzisiaj Warsztaty Naprawcze Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej w Bytomiu przy ul. Brzezińskiej nadal pozostają pod opieką miasta. W hali z wagonami, lokomotywami, piecami, maszynami, jak również w pozostałych obiektach, między innymi w hali napraw lokomotywowni czas się zatrzymał, dzięki czemu miejsce to urzeka swoim pięknem.

Opracowano na podstawie książki: Krzysztof Soida, Jakub Halor "Górnośląskie Koleje Wąskotorowe - 150 lat".

Zapraszam do galerii zdjęć, gdzie możecie zobaczyć to urokliwe miejsce w Bytomiu-Rozbarku.

Miejsce, w którym zatrzymał się czas… - fot. Tomasz Sanecki