Marek Gędek - Wojny polsko – moskiewskie od XV do XVIII wieku

Wynik wojen prowadzonych przez Polskę oraz Państwo Moskiewskie, późniejszą Rosję, niejednokrotnie wpływały na losy Europy Środkowo – Wschodniej. Warto tutaj przytoczyć wojny prowadzone pod koniec XVI wieku przez Stefana Batorego, zajęcie Kremla za czasów Zygmunta III Wazy czy podział Ukrainy pod koniec XVII wieku. Królestwo Polskie, a później Rzeczpospolita Obojga Narodów wielokrotnie wychodziło z wojen prowadzonych z Rosją zwycięsko, aż do okresu XVIII wieku, kiedy nasze państwo zostało podporządkowane carom. Próby ratowania państwa u schyłku XVIII wieku zakończyły się ostatecznie klęską Polski i wymazaniem jej na 123 lata z mapy świata.

Dzieje wojen polsko-moskiewskich, ich przyczyny, przebieg, znaczenie dla obydwu walczących krajów oraz całej Europy przybliżył czytelnikowi polski historyk i dziennikarz Marek Gędek. W swojej pracy, podzielonej na kilka części, stara się ukazać czytelnikowi przede wszystkim, dlaczego przez ponad trzysta lat obydwa państwa toczyły wojny, którym głównym celem była dominacja w Europie Środkowo – Wschodniej. Publikacja Gędka z pewnością zainteresuje każdego historyka, a szczególnie powinni zwrócić na nią uwagę studenci historii oraz osoby przygotowujące się do matury z historii. Praca ta, to kompendium wiedzy na temat wojen polsko-moskiewskich, w której dodatkowo autor zawarł kilkadziesiąt cennych map obrazujących toczone wojny i bitwy przez obydwa kraje.

Swoją pracę polski historyk rozpoczął od przybliżenia dziejów powstania księstwa moskiewskiego, konsolidacji ziem ruskich pod panowaniem książąt moskiewskich, a także pierwszym starciom litewsko – moskiewskim. Gędek zwraca uwagę, że do wojen z Moskwą wkroczyła Polska po zawarciu unii w Krewie w 1385, w ramach której Polska i Litwa zostały połączone, a tym samym państwo Jagiellonów stało się sąsiadem księstwa moskiewskiego. Można więc przyjąć tą datę graniczną za początek wojen polsko-moskiewskich, które trwały do końca XVII wieku. W kolejnym rozdziale autor skupił się już na pierwszych wojnach litewsko – moskiewskich w okresie od 1386 do 1494 roku, obejmujące między innymi konflikty o: Połock, Orszę, Psków, Nowogród i Riazań. Wojnom za czasów dwóch ostatnich Jagiellonów na tronie polskim – Zygmuntowi I Staremu i Zygmuntowi II Augustowi polski historyk poświęcił odrębny rozdział. A w nim opisał między innymi trzy wojny Zygmunta I prowadzone z przerwami w latach 1507 – 1537, a także pierwszą wojnę północną i walki o Inflanty.

Najciekawszy jest jednak rozdział ostatni – czwarty, w którym Marek Gędek skupił się na wojnach Rzeczypospolitej Obojga Narodów z Moskwą począwszy od panowania Stefana Batorego, a kończąc na trzeciej wojnie północnej w latach 1700 – 1721. Autor opisał między innymi wojny Stefana Batorego w latach 1579-1582, Wielką Smutę, Dymitriady oraz okres, w którym wojska polskie zajęły Kreml. W końcowej części rozdziału poświęconemu najważniejszym konfliktom w dziejach polsko-moskiewskich, historyk skupił się na wojnach z lat 1654-1655 oraz 1658-1667, zakończonymi podziałem Ukrainy.

Kończąc swoją publikację Gędek zwraca uwagę, że zwycięstwo Piotra I w trzeciej wojnie północnej, pokonanie Szwecji – głównego rywala w walce o dostęp do Morza Bałtyckiego oraz podporządkowanie sobie Rzeczypospolitej zmieniło układ sił w Europie Środkowo – Wschodniej. Polska zaczęła staczać się ku przepaści, którą były jej rozbiory. Podjęta przez Tadeusza Kościuszkę próba ratowania Rzeczypospolitej zakończyła się ostatecznie klęską i ostatnim rozbiorem w 1795 roku. Polska na 123 lata znikła z mapy świata.

Publikacja Marka Gędka to zbiór wszystkich konfliktów i bitew, jakie miały miejsce w stosunkach polsko-moskiewskich od XV do początku XVIII wieku. Z pracą autora powinien zapoznać się każdy historyk. To szczegółowe kompendium wiedzy, jakiego nie znajdziemy w innych publikacjach. Tutaj znajdziemy wszystkie najważniejsze fakty oraz daty, niezbędne w pracy historyka.

Autor: Marek Gędek;

Tytuł: Recenzja książki „Wojny polsko – moskiewskie od XV do XVIII wieku”;

Wydawca: Wydawnictwo Bellona;

Miejsce i rok wydania: Warszawa 2015;

Liczba stron: 306;

Cena: 35,90 zł.

Wyjątkowo Polecam!!!