Maldwyn A. Jones – „Historia Stanów Zjednoczonych”

„Wielkość Ameryki, jej oddalenie od Europy, cechy klimatu i topografii, pozornie nieograniczony potencjał ekonomiczny oraz niezwykła energia potrzebna do okiełznania dzikiej przyrody były czynnikami, które pomogły zbudować łatwo dostosowujące się, mobilne społeczeństwo oraz wykształcić charakter zarazem niespokojny, optymistyczny, przedsiębiorczy, kochający ryzyko i nieznoszący barier ani przeszkód”

Tak pisze w rozdziale „Początki – okres kolonialny”, rozpoczynając swoją publikację brytyjski historyk, znawca historii Stanów Zjednoczonych – Maldwyn A. Jones. Autor zaprezentował barwne, ale też i burzliwe dzieje najpotężniejszego dzisiaj państwa na świecie. Swoją pracę rozpoczął od okresu kolonialnego, przybliżając czytelnikowi warunki geograficzne Ameryki Północnej, rdzennych mieszkańców, początki osadnictwa europejskiego na wschodnim wybrzeżu kontynentu i kolonialnej gospodarki w XVII i pierwszej połowie XVIII wieku. Maldwyn Jones wprowadzając nas w historię i początki USA ukazuje nam również system niewolnictwa panujący w Ameryce, ekspansję terytorialną, wypieranie rdzennej ludności, co prowadziło do nieustannych wojen z Indianami.

Wchodząc w okres drugiej połowy XVIII wieku i początków XIX wieku brytyjski historyk krok po kroku prezentuje, jak doszło do wybuchu rewolucji i wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych – spór o ustawę stemplową, sprawę herbaty bostońskiej, deklarację niepodległości, jak również opisuje prowadzone działania wojenne, przymierze z Francją oraz klęskę wojsk brytyjskich, która zakończyła krwawy konflikt, dzięki czemu Stany Zjednoczony uzyskały niepodległość. Z tą chwilą nowe państwo zaczęło kształtować swój ustrój, podział na stany, wolności obywatelskie oraz rozpoczęło daleko idącą ekspansję na zachód kontynentu, prowadząc dalszą politykę rabunku wobec Indian.

Kolejne trzy rozdziały to prezentacja ery federalistów, rządów Jeffersona, a także rozwoju gospodarczego i polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych. Masowy napływ imigrantów z Europy, rozwój przemysłu bawełnianego na południu stanów i ciężkiego na północy uczynił z USA wschodzącą potęgę gospodarczą.  Autor na łamach swojej publikacji nie zapomniał oczywiście o sprawach religijnych, kulturze, edukacji, szkolnictwie i sprawach społecznych, na co poświęcił osobny rozdział.

Skupiając się na zagadnieniach II połowy XIX wieku brytyjski historyk opisał wojnę z Meksykiem, sprawę niewolnictwa i rozpoczynającego się konfliktu między stanami południa i północy, który autor próbuje dokładnie przeanalizować, chcąc ukazać problemy i przyczyny, jakie doprowadziły do wybuchu wojny secesyjnej w 1861 roku.

„Amerykańska wojna domowa była pod każdym względem jedną z największych wojen w historii, a na pewno największą, jaką stoczono pomiędzy okresem wojen napoleońskich i pierwszą wojną światową. Trwała ona ponad cztery lata i ucierpiało w niej około miliona osób, z czego 650 tysięcy zmarło. Nazwano ją, nie bez przyczyny pierwszą nowoczesną wojną”

Kolejne rozdziały po wojnie secesyjnej autor poświęcił odbudowie i ponownym scalaniu wszystkich stanów w całość. Okres drugiej połowy XIX i początków XX wieku był dla Stanów Zjednoczonych zarówno okresem prosperity gospodarczego /rozwój przemysłu, kolei, wydobycia ropy naftowej, gorączki złota, nowych wynalazków/, ale również narastającego konfliktu „Białych” z „Murzynami” oraz potęgujących konfliktów między Indianami. Brytyjski pisarz w omawianym okresie porusza także sprawy społeczne, kulturalne, religijne oraz prawa kobiet i politykę socjalną.

Wiek XX zajmuje najwięcej miejsca w publikacji Maldwyna A. Jonesa, co związane jest oczywiście z szerokim zaangażowaniem Stanów Zjednoczonych w politykę zagraniczną. Najpierw Amerykanie skupieni na własnym kontynencie, gdzie uzyskali dominację rozszerzali swoje wpływy najpierw na Daleki Wschód, by wziąć udział w I wojnie światowej i decydować o losach Europy. Amerykanie chcieli jednak jak najszybciej o niej zapomnieć, w ogóle nie obchodzono w Stanach Zjednoczonych rocznicy zawieszenia broni, a polityka zagraniczna zaczęła iść ku izolacjonizmowi i pozostawieniu spraw europejskich własnemu biegowi. Mimo takich działań polityków, wciąż gospodarczo Amerykanie byli związani głównie z Europą. Kryzys gospodarczy w 1929 roku odczuł cały świat, jednak zdecydowanie odbił się na sytuacji gospodarczej USA i największych mocarstw europejskich.

Nastroje pacyfistyczne i izolacjonistyczne osiągnęły w Stanach Zjednoczonych apogeum w latach trzydziestych XX wieku. Autor dość szczegółowo opisuje tą kwestię, chcąc pokazać do czego doprowadziła taka polityka przywódców Stanów Zjednoczonych. Mimo to USA nie zrezygnowały z aktywnej polityki na Dalekim Wschodzie, gdzie ścierały się interesy Ameryki i Japonii. Ogłoszenie neutralności w 1939 roku, kiedy nazistowskie Niemcy zaatakowały Polskę było jednak początkiem wejścia USA na drogę wojny. Prezydent Franklin Delano Roosevelt wspierał państwa demokratyczne, między innymi pozwalając na zakupy broni w USA. Polityka izolacjonizmu nie uchroniła jednak Ameryki od wojny. 7 grudnia 1941 roku japoński atak na bazę morską Pear Harbor  zapoczątkowało przystąpienie USA do globalnego konfliktu.

Wejście Stanów Zjednoczonych do wojny to okres budowania mocarstwowej potęgi tego kraju. Autor opisuje nie tylko udział w wojnie na Pacyfiku, w Europie, klęskę Japonii, zbudowanie bomby atomowej przez Amerykanów, ale także początki zimnej wojny. Można powiedzieć, że kolejne rozdziały brytyjski historyk głównie oparł właśnie na polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych, prezentując między innymi: kryzys kubański, wojnę w Wietnamie, politykę wobec ZSRR i Europy czy wojnę w Zatoce Perskiej. Nie zapomniał jednak o polityce wewnętrznej, a więc aferze Watergate, konfliktach białych z murzynami, skandalach i korupcji na najwyższych stanowiskach, ale również zmieniającym się społeczeństwie, kulturze oraz narastających problemach z mniejszościami narodowymi, głównie z państw Ameryki Środkowej i Południowej.

W historii USA Maldwyna A. Jonesa zestawione zostały najważniejsze i kluczowe dla Stanów Zjednoczonych wydarzenia, które pozwoliły najpierw temu krajowi wywalczyć niepodległość, a później ukształtować jego ustrój, politykę, społeczeństwo, kulturę itp. USA dynamicznie się zmieniające od państwa izolacjonistycznego przeszły do roli światowego mocarstwa, którego miano dzierżą do dziś. Brytyjski historyk niejednokrotnie w swojej pracy krytycznie odnosi się do amerykańskiej demokracji, polityki wewnętrznej i zagranicznej, ale stara się w obiektywny sposób przedstawić jej dzieje. Dodatkowo w posłowiu pióra prof. Piotra Skurowskiego i dr Piotra Derengowskiego zostały uwzględnione również wydarzenia z lat 1992 – 2016.

Publikacja bogata w tabele, mapy i obszerną bibliografię powinna zainteresować każdego historyka, a zwłaszcza osoby zajmujące się dziejami Stanów Zjednoczonych. Z pewnością jest to książka, która jest bardzo pomocna studentom historii, ale również politologii. Warto ją mieć w swojej biblioteczce.

Autor: Maldwyn A. Jones;
Tytuł: Historia USA;
Wydawca: Wydawnictwo Latarnia;
Miejsce i rok wydania: Gdynia 2016;
Liczba stron: 856;
Cena: 62,84 zł;
Więcej tutaj

Wyjątkowo Polecam! Świetna publikacja!

Fot. Pierwsza – historycznie – flaga zatknięta na szczycie Suribachi, autor: Staff Sergeant Louis R. Lowery, USMC, staff photographer for "Leatherneck" magazine za Wikimedia Commons.