M. Heller i A. Niekricz – „Utopia u władzy – Historia ZSRR"

Druga część publikacji Michała Hellera i Aleksandra Niekricza poświęcona została latom 1939 – 1985, a więc okresowi największej potęgi Związku Radzieckiego, ale też i schyłkowi tego państwa, które na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku rozpadło się na kilkanaście republik.

Pracę autorzy rozpoczęli od ukazania lat 1939-1941, a więc okresu, w którym ZSRR był sojusznikiem III Rzeszy Niemieckiej, dokonując rozbioru Polski, a także zajmując republiki nadbałtyckie oraz rozpoczynając konflikt z Finlandią. Stalin ufny w sojusz z Hitlerem, mimo informacji, jakie do niego dochodziły o koncentracji wojsk niemieckich przy granicy radzieckiej, nie dopuszczał możliwości wojny z Hitlerem. Liczył cały czas, że Wehrmacht wykrwawi się na Zachodzie, a on będzie miał wówczas czas na przygotowanie się do wojny. Rzeczywistość pokazała jednak, że rację mieli agenci radzieccy, którzy informowali Stalina o zbliżającej się wojnie. Temu właśnie tematowi jest poświęcony kolejny rozdział pracy i autorzy już na samym początku pokazują, jak Stalin bezczynnie czekał i nie dowierzał, że wojna wybuchnie lada chwilę:

„Stalin do ostatniej chwili czeka na znak od Hitlera. Kiedy wieczorem 21 czerwca dowiaduje się o dezerterze Alfredzie Lieskoffie, reaguje w typowy dla siebie sposób: Czy przypadkiem niemieccy generałowie nie podrzucili mu dezertera, żeby sprowokować konflikt – pyta ludowego komisarza obrony, marszałka Timoszenkę. Najwidoczniej nie może sobie wyobrazić, że Hitler zacznie wojnę przeciw ZSRS”

Michał Heller i Aleksander Niekricz ukazują całą prawdę o wojnie na Wschodzie. Przegrane bitwy, żołnierskie losy, katastrofalny stan przygotowań do wojny, błędne decyzje i wreszcie stosunek okupantów do ludności zamieszkującej podbite tereny Związku Radzieckiego. W miarę jednak jak wojna się przedłużała, a Wehrmacht ponosił coraz większe straty rosły nadzieję w ZSRR na powstrzymanie niemieckiej ofensywy. Autorzy również w tym temacie ukazali czytelnikowi wielkie zwycięstwa Rosjan pod Stalingradem i Kurskiem, które były początkiem końca III Rzeszy Niemieckiej. Heller i Niekricz skupili się również na kwestiach stosunków z aliantami zachodnimi, konferencjach mających zdecydować o powojennym losie świata, podczas których Stalin przechytrzył swoich sojuszników, ale także współpracy obywateli radzieckich z okupantem, a szczególnie generała Własowa. Podobnie jak inni radzieccy wojskowi i zdrajcy zostali ostatecznie, jak wskazują autorzy, wydani przez Amerykanów rządowi radzieckiemu i powieszeni za zdradę. Twórcy publikacji kończąc tą część swojej pracy stworzyli bilans II wojny światowej i jej skutków dla Związku Radzieckiego, porównując je również do strat i wysiłku dwóch pozostałych krajów alianckich, które brały udział w największym konflikcie w dziejach świata.

Kolejna część pracy dotyczy ostatniego okresu rządów Józefa Stalina w ZSRR, a więc latom 1945 – 1953. Początek zimnej wojny, rozprawienie się z wrogami państwa po II wojnie światowej, dążenie Stalina do przeprowadzenie kolejnych czystek, a także zmierzch jego władzy i narastające walka o schedę po nim u schyłku jego życia, to najważniejsze sprawy poruszone przez Michała Hellera i Aleksandra Niekricza. Śmierć Stalina w 1953 roku rozpoczęła nowy okres w dziejach Związku Radzieckiego. Jest to temat następnego rozdziału poświęconemu rządom Chruszczowa w Rosji i jego niestabilnej polityce wewnętrznej i zagranicznej jaką prowadził. Autorzy poruszyli tutaj kwestię walki o władzę po śmierci Stalina, krwawych wydarzeń na Węgrzech w 1956 roku, kryzysu kubańskiego oraz upadkowi rządów Chruszczowa, za czasów którego gospodarka Związku Radzieckiego była w opłakanym stanie, zaś stosunki z największymi mocarstwami napięte.

Przedostatni rozdział zatytułowany „Epoka realnego socjalizmu” to próba zwrócenia uwagi na fakt, że nic nie zmieniło się za czasów Breżniewa, który objął rządy po Chruszczowie. Gospodarka nadal kulała, poza granicami ZSRR wciąż dochodziło do próby wyłamana się krajów z bloku sowieckiego – przykład praskiej wiosny w Czechosłowacji, a jakiekolwiek reformy wprowadzane w kraju zamiast prowadzić do polepszenia sytuacji tylko ją pogarszały. Nic dziwnego, że autorzy w podrozdziale „Koniec epoki Breżniewa” piszą:

„Pod koniec 18-letnich rządów Leonida Breżniewa kraj znajdował się w stanie głębokiego upadku. Partyjna góra pomrukiwała o konieczności dokręcenia śruby, umocnienia dyscypliny i zaprowadzenia porządku”.

Koniec epoki Breżniewa to dla Związku Radzieckiego okres załamania gospodarczego, problemów na arenie międzynarodowej, a także coraz bardziej rosnące niezadowolenie w krajach bloku wschodniego, szczególnie w Polsce. Wojna w Afganistanie, stan wojenny w Polsce w 1981 roku, wyczerpanie Związku Radzieckiego wyścigiem zbrojeń, którego nie mógł wygrać ze Stanami Zjednoczonymi, jak również coraz większa utrata znaczenia w świecie, miały katastrofalne skutki dla ojczyzny komunizmu. Rządy Andropowa i Czernienki, starych działaczy komunistycznych w niczym już nie mogły pomóc ZSRR. Po nich nastąpił Michaił Gorbaczow, człowiek, który urodził się, wychował i osiągał najwyższe szczeble władzy w czasach sowieckich. Wiązano z nim z pewnością wielkie nadzieje i nikt prawdopodobnie nie spodziewał się, że będzie człowiekiem, za czasów którego dojdzie do upadku i rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Druga część publikacji Michała Hellera i Aleksandra Niekricza ukazuje czytelnikowi jak w ciągu niecałych czterdziestu lat doprowadzono Związek Radziecki, będący potęgą militarną, do upadku. Nieprzemyślane decyzje, angażowanie się w krwawe i kosztowne konflikty, brak pomysłu na gospodarkę i politykę międzynarodową oraz wreszcie problemy wewnątrz bloku wschodniego zaprowadziły ZSRR do upadku, którego początki widać już na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Publikacja składająca się z dwóch tomów to doskonale opisana historia ZSRR, z którą powinien zaznajomić się nie tylko każdy historyk, ale również czytelnicy pasjonujący się dziejami XX wieku. „Utopia u władzy” to prawdziwy obraz Związku Radzieckiego z jego wszystkimi wadami, które autorzy obnażyli w każdej dziedzinie życia.

Autorzy: Michał Heller i Aleksander Niekricz;

Tytuł: „Utopia u władzy – Historia Związku Sowieckiego – Od potęgi do upadku”;

Wydawca: Wydawnictwo Zysk i S-ka;

Miejsce i rok wydania: Poznań 2016;

Liczba stron: 724;

Cena: 58 zł;

Więcej tutaj

Wyjątkowo Polecam. Rewelacyjna publikacja!!!