Książka Lecha Wyszczelskiego - "Kijów 1920"

Operacja kijowska, którą rozpoczęły wojska polskie 25 kwietnia 1920 roku była, od czasów I Rzeczypospolitej, jednym z największych sukcesów Polaków. Zdobycie Kijowa, serca Ukrainy, wyparcie za Dniepr wojsk sowieckich, ale przede wszystkim zrealizowanie początkowego celu polityczno – wojskowego Józefa Piłsudskiego – tj. utrzymanie państwa ukraińskiego i koncepcji federacyjnej Naczelnego Wodza – miało przynieść Polsce nie tylko powiększenie swojego obszaru na Wschodzie, ale stworzyć bufor od Rosji Radzieckiej w postaci zależnej od Polski Ukrainy.

Koncepcja Józefa Piłsudskiego – tzw. federacyjny model odrodzonej Polski w kwietniu i maju 1920 roku był w pełni realizowany przez Naczelnego Wodza. Wyprawa gen. Edwarda Śmigłego – Rydza na Ukrainę, zdobycie Kijowa było pierwszym etapem realizacji tej koncepcji. Niestety Piłsudski nie spodziewał się, że Sowieci będą się uchylać od walki, a w końcu rozpoczną kontrofensywę, która odrzuci wojska polskie nie tylko z ziem Ukrainy, ale doprowadzi ostatecznie do jednej z największych bitew w XX wieku – bitwy warszawskiej, która zadecydowała z jednej strony o utrzymaniu niepodległości Polski, zaś z drugiej zatrzymała pochód „czerwonej” rewolucji na Zachód Europy.

Publikacja Lecha Wyszczelskiego to dogłębna analiza wyprawy kijowskiej w 1920 roku. Autor, znany polski historyk wojskowości nie tylko opisał ze szczegółami przebieg tej operacji, ale przede wszystkim przedstawił i wyjaśnił koncepcję federacyjną Józefa Piłsudskiego, sytuację polityczno – militarną poprzedzającą rozpoczęcie ofensywy na Ukrainie, jak również próbuje na łamach swojej publikacji odpowiedzieć na jedno z najważniejszych pytań, jakie nasunęły się podczas wyprawy – czy podczas kontrofensywy radzieckiej wojska polskie broniły Kijowa czy rozpoczęły wielkie odwrót, ratując swoją armię?

Dzięki podjętym tematom przez Wyszczelskiego czytelnik ma szanse zapoznać się z ówczesnymi realiami związanymi z sytuacją Polski w pierwszych miesiącach 1920 roku. Polski historyk analizując koncepcję federacyjną Piłsudskiego, stosunki z Semenem Petlurą, jak również plany Marszałka Polski dotyczące planowanej ofensywy na Ukrainie zwraca szczególną uwagę na fakt, że  nie zostały one zrealizowane, mimo sukcesów w maju 1920 roku. Autor ukazuje jak dowódcy Frontu Południowo – Zachodniego unikali walnej bitwy, wycofując swoje wojska za Dniepr, dlaczego Wojska Polskie zdecydowały się na zajęcie Kijowa oraz jak zmieniały się plany Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w miarę pogarszającej się sytuacji na Ukrainie.

W publikacji szczególną uwagę warto zwrócić na przytaczane rozkazy i decyzje walczących stron. Pokazują one jak zmieniał się obraz wojny polsko – bolszewickiej, gdzie najpierw to Wojska Polskie osiągnęły przewagę, wypierając Sowietów daleko na Wschód. Autor analizując podjęte decyzje przez Piłsudskiego wskazuje na jego błędy i brak dalekosiężnych planów odnośnie prowadzonej ofensywy na Ukrainie. Wyszczelski nie pozostawia także suchej nitki na działaniach wojsk sowieckich, a zwłaszcza 1. Armii Konnej Budionnego, wskazując jego liczne błędy i złą ocenę sytuacji na froncie.

Autor w publikacji podejmuje także wątek oceny sytuacji Polski przez mocarstwa europejskie, ich stosunku do wojny polsko-bolszewickiej, zdobycia przez Polaków Kijowa i zmiany sytuacji na froncie, gdzie na przełomie maja i czerwca 1920 roku inicjatywę zaczęli przejmować Sowieci. Szczególnie cenne są pod koniec książki rozważania autora na temat całej operacji ukraińskiej i zdobyciu Kijowa w maju 1920 roku. Lech Wyszczelski krok po kroku analizuje również błędy Polaków, punktuje decyzje polskiego Naczelnego Dowództwa, w tym: niezrealizowanie planu pobicia wojsk Frontu Południowo – Zachodniego, zablokowanie wojsk polskich na Ukrainie, brak poparcia wśród Ukraińców dla Semena Petlury oraz przerwanie frontu przez wojska sowieckie na Ukrainie i wkroczenie wojsk wroga na rdzenne ziemie polskie. Autor nie zapomniał również podsumować działań wojsk sowieckich, a zwłaszcza działań armii Budionnego, który nie wykorzystał wiele atutów swoich wojsk podczas kontrofensywy na Ukrainie.

Dla historyków, a zwłaszcza tych zajmujących się wojną polsko – bolszewicką i stosunkami polsko – rosyjskimi publikacja Lecha Wyszczelskiego z pewnością dostarczy wiele ciekawych informacji dotyczących operacji kijowskiej w maju 1920 roku. Wyszczelski dzięki szczegółowym opisom działań bojowych i analizie sytuacji polityczno – wojskowej zarówno Polski, jak i Rosji Radzieckiej określił tym samym zalety i wady prowadzonych działań wojennych, które z punktu widzenia militarnego nie przyniosły Polsce spodziewanych korzyści.

Autor: Lech Wyszczelski;
Tytuł: „Kijów 1920”;
Wydawca: Wydawnictwo Bellona;
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2008;
Liczba stron 343;
Książkę można zakupić u WYDAWCY

Wyjątkowo Polecam!!! Świetna Publikacja!!!