Jochen Böhler – „Najazd 1939. Niemcy przeciw Polsce"

Publikacji na temat kampanii wrześniowej powstało już dziesiątki, jak nie setki. Większość z nich prezentuje głównie działania militarne, jakie niemieckie wojska prowadziły w Polsce. Książka „Najazd 1939. Niemcy przeciwko Polsce” to spojrzenie na agresję w Polsce oczami niemieckiego historyka.

Autor pracy nie prezentuje jednak działań militarnych, niemieckich zwycięstw, danych statystycznych dotyczących uzbrojenia, liczby wojsk czy strat poniesionych przez obie strony podczas walki. W pracy Jochen Böhler skupił się na ukazaniu tła historycznego konfliktu niemiecko-polskiego w okresie międzywojennym, przygotowaniach wojennych, zbrodniach popełnianych w Polsce przez Wehrmacht i inne jednostki niemieckie, jak również próbie oceny niemieckich zbrodni w Polsce. Autor dość często kontrastuje również dokonania hitlerowskiej władzy i samych Niemców z działaniami Polaków, co szczególnie uwidocznione jest w rozdziale „Tło historyczne”.

W nim Böhler rozpoczął od przybliżenia czytelnikowi sytuacji Niemiec po przegranej I wojnie światowej, przypominając, że z góry były skazane na gorsze warunki negocjacyjne. Autor wymienia prowincje, jakie Niemcy utraciły, a także ukazuje położenie Polski w okresie międzywojennym, wciśniętej między powojenną Republikę Weimarską a Rosję. Dalej historyk prezentuje narastające konflikty: polsko-niemiecki i polsko-sowiecki, które zostały zażegnane układami o nieagresji na początku lat trzydziestych XX wieku. Mimo to, jak pisze Böhler agresywna polityka Hitlera w Europie – Anschluss Austrii, kryzys sudecki i układ w Monachium coraz bardziej podgrzewały atmosferę w Europie. W rozgrywkach międzynarodowych autor odwołuje się także do nieczystej gry, jaką prowadziła Polska, przypominając, że nasz kraj w okresie osłabienia Czechosłowacji zajął w 1938 roku Zaolzie:

„Osłabienie Czechosłowacji wykorzystała także Polska. Jej wojska zajęły zasiedlony głównie przez Polaków obszar na zachód od Olzy, tak zwane Zaolzie”

W dalszej części pracy Jochen Böhler skupił się na przygotowaniach do wojny, jakie prowadzili Niemcy. Szczególną uwagę autor zwraca na fakt, że po aneksji Czechosłowacji najpierw wobec Polski rozpoczęto grę polegającą na przekonaniu naszego kraju do pokojowego rozwiązania sporów niemiecko-polskich, a kiedy to się nie udało Hitler przeszedł do czynów. Jednym z nich było zawarcie paktu Ribbentrop – Mołotow, który nie tylko umożliwił Niemcom rozpoczęcie wojny z Polską, ale był kolejnym rozbiorem Rzeczypospolitej. Niemiecki historyk przypomina także fakt prowokacji gliwickiej, ale również wspomnienia niemieckiej ludności, która zamieszkiwała Polskę i ochoczo przyjmowała wkraczających do naszego kraju żołnierzy Wehrmachtu.

Przechodząc do analizy kampanii wrześniowej, Böhler ukazuje czytelnikowi pierwsze dni kampanii wrześniowej – obronę Poczty Polskiej w Gdańsku, Westerplatte, zniszczenia Wielunia oraz masowe aresztowania i pierwsze akty bezprawia na ziemiach polskich. Autor jednak z jednej strony pokazuje nam bestialstwa Niemców, ale od razu prezentuje również tzw. „krwawą niedzielę” w Bydgoszczy, gdzie zginęło około 300 Niemców. W tym miejscu autor wylicza przykłady odpowiedzialnych za wydarzenia w Bydgoszczy, prezentując niemiecki i polski punkt widzenia. Prawdopodobnie nigdy już się nie dowiemy, kto był odpowiedzialny za masakrę w Bydgoszczy, jednak pewne jest, że nigdy by do niej doszło, gdyby Niemcy nie rozpoczęli wojny we wrześniu 1939 roku.

Co zwraca szczególną uwagę niemiecki historyk skrupulatnie prezentuje zbrodnie dokonywane podczas kampanii wrześniowej na Polakach – rozstrzeliwanie jeńców pod Częstochową, bombardowanie Warszawy, pacyfikację wsi i miast oraz pogromy na Żydach. Z drugiej jednak strony kontrastuje to postępowaniem Polaków, którzy przed wojną mieli zarówno prześladować mniejszość niemiecką, jak również pozostawić bez pomocy polskich Żydów mieszkających w Niemczech:

„W 1938 roku rząd w Warszawie pozostawił na pastwę losu żyjących w Rzeszy polskich Żydów...Obywatele polscy znajdujący się w szczególnym zagrożeniu zaczęli tracić oparcie w Rzeczypospolitej Polskiej w momencie, gdy najbardziej potrzebowali pomocy”

Takich opisów czytelnicy znajdą bardzo wiele w książce niemieckiego historyka. Wraz z kolejnymi podrozdziałami ma się wrażenie, że autor opisując zbrodnie popełniane przez Niemców na ziemiach polskich, za każdym razem pokazuje, że również Polacy nie byli bez winy. Czemu mają służyć takie porównania, tym bardziej, że publikacja głównie skierowana jest do czytelników poza Polską? Zastanawiający jest również umieszczony na końcu książki „Katalog polskich i niemieckich mitów propagandowych”. Dlaczego autor ujął w nim obronę Poczty Polskiej w Gdańsku, zawarcie paktu Ribbentrop – Mołotow, bombardowanie Wielunia czy obronę Westerplatte? Oczywiście kampania wrześniowa wciąż zawiera wiele niewyjaśnionych zdarzeń, które obrosły w mity przez prawie osiemdziesiąt lat. Jednak te, które ujął w swojej liście należą do najtragiczniejszych wydarzeń w historii naszego kraju. W jakim więc celu Jochen Böhler umieścił je na tej liście?

Mimo pojawiających się w publikacji wątków, z którymi, zwłaszcza polski czytelnik, może się nie zgadzać, mieć odmienne zdanie lub wręcz odrzucić, jako niemiecki mit i nieobiektywne spojrzenie na wydarzenia, które we wrześniu 1939 roku rozgrywały się w Polsce, warto sięgnąć po publikację niemieckiego historyka. Dzięki takim pracom, polscy czytelnicy mają ogląd, jak na Zachodzie Europy, w tym przypadku w Niemczech rozpatrywana jest kwestia wojny niemiecko-polskiej w 1939 roku. Z perspektywy tej publikacji widać, że jeszcze wiele odmiennych stanowisk mają niemieccy i polscy historycy na wydarzenia II wojny światowej. Na wielki plus publikacji  Böhlera zaliczyć należy jednak bezsporny fakt, że autor pisząc książkę dla niemieckiego czytelnika, ukazuje zbrodnie Wehrmachtu i SS, jakie popełniano w Polsce. Historyk nie tylko opisał bestialskie mordy, ale skończył także z tzw. mitem „czystego” Wehrmachtu, ukazując prawdziwe oblicze niemieckich żołnierzy.

Jochen Böhler – niemiecki historyk, absolwent uniwersytetu w Kolonii, wieloletni pracownik naukowy Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Obecnie pracuje na uniwersytecie w Jenie.

Autor:  Jochen Böhler:
Tytuł: „Najazd 1939. Niemcy przeciwko Polsce;
Wydawca: Wydawnictwo Znak Horyzont;
Miejsce i rok wydania: Kraków 2015;
Liczba stron: 335;
Cena: 44,91 zł;
Więcej tutaj

Wyjątkowo Polecam!!!