HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 8 STYCZNIA

8 stycznia 1947 roku w Londynie zmarł generał Tadeusz Kutrzeba, uczestnik wojny obronnej we wrześniu 1939 roku, dowódca wojsk polskich w bitwie nad Bzurą.

Kutrzeba urodził się 1886 roku w Krakowie. W wieku dziesięciu lat został przyjęty do Wojskowej Szkoły Realnej w Wiedniu, gdzie rozpoczęła się jego kariera wojskowa.

Ukończył Wojskową Akademię Techniczną, po czym rozpoczął służbę w armii austro-węgierskiej w 9. Batalionie Saperów w Krakowie.

W czasie I wojny światowej służył na froncie serbskim, a następnie rosyjskim i włoskim. Do Wojska Polskiego wstąpił wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku. Wziął udział między innymi w operacji kijowskiej w 1920 roku, a także był szefem sztabu Frontu Południowo-Wschodniego, Frontu Środkowego oraz od bitwy pod Warszawą w sierpniu 1920 roku szefem sztabu 2. Armii Wojska Polskiego.

W okresie II Rzeczypospolitej Polskiego pełnił od grudnia 1926 roku funkcję zastępcy szefa Sztabu Generalnego, otrzymał w marcu 1927 roku awans do stopnia generała brygady. Od listopada 1928 do września 1939 roku był komendantem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. W marcu 1939 roku awansował do stopnia generała dywizji i został inspektorem armii, a następnie dowódcą armii Poznań.

W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku dowodził w największym starciu wojsk polskich i niemieckich od 9 września w bitwie pod Bzurą. Polską ofensywę nad Bzurą skutecznie rozpoczęła Wielkopolska Brygada Kawalerii, uderzając na nieprzygotowaną do obrony niemiecką 30. dywizję. Już pierwszego dnia walk Niemcy stracili 800 zabitych, 750 rannych oraz ok. 3000 wziętych do niewoli. Potężne i niespodziewane uderzenie dwóch polskich armii było dla Niemców ogromnym zaskoczeniem. Żołnierze niemieccy podążający w stronę Warszawy musieli zatrzymać się i skręcić na północ, aby odeprzeć polskie natarcie. To się jednak nie udało. Armie „Poznań” i „Pomorze” odbijały zajęte już przez Niemców miasta, jak: Łęczyca, Piątek, Uniejów, Bielawy i Walewice oraz docierając do linii Ozorków - Stryków. Podjęta przez wojsko polskie ofensywa nad Bzurą osiągnęła apogeum 12 września.

Po zakończeniu bitwy gen. Kutrzeba wraz z ocalałą częścią armii przebił się do walczącej stolicy, gdzie 22 września został mianowany zastępcą dowódcy Armii Warszawa. 27 września z upoważnienia dowództwa obrony Warszawy brał udział w rozmowach kapitulacyjnych.

Po dostaniu się do niewoli był od 1939 do 1945 roku przetrzymywany przez Niemców w obozach w Hohnstein, Koenigstein i Murnau. Po wyzwoleniu przez armię amerykańską wyjechał do Londynu, gdzie został przewodniczącym Komisji Historycznej Kampanii Wrześniowej.

Generał Tadeusz Kutrzeba zmarł w wyniku choroby nowotworowej w Londynie 8 stycznia 1947 roku. W 1957 roku jego prochy przewieziono do Polski i pochowano w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Zdjęcie: Pułkownik Tadeusz Kutrzeba - fot. sytuacyjna, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1925 rok, sygnatura: 1-W-259-2.