HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 7 PAŹDZIERNIKA

7 października 1620 zginął podczas odwrotu spod Cecory hetman i kanclerz wielki koronny Stanisław Żółkiewski, jeden z najwybitniejszych dowódców polskich przełomu XVI i XVII wieku.

Stanisław Żółkiewski od 1566 roku przebywał na dworze króla Zygmunta II Augusta, brał udział w walkach przeciwko Moskwie w latach 1579 – 1581, kampanii przeciwko Maksymilianowi Habsburgowi, który walczył o koronę polską z Zygmuntem III Wazą, w tym w bitwie pod Byczyną 24 stycznia 1588 roku, która przesądziła o zwycięstwie Zygmunta III.

Stanisław Żółkiewski uczestniczył również w wojnach ze Szwecją, zdobywając Wolmar w 1601 roku czy Biały Kamień w 1602 roku, a także pokonał siły szwedzkie pod Rewlem. Zasłynął jednak w 1610 roku kiedy rozgromił 4 lipca siły rosyjskie pod Kłuszynem, zajął Moskwę i zawarł porozumienie z bojarami rosyjskimi, na mocy którego syn Zygmunta III Wazy – Władysław miał zostać carem Rosji.

Po niepowodzeniach w Rosji spowodowanych niechęcią króla polskiego do przyjęcia przez syna prawosławia i wojnie z Rosją, która zakończyła się rozejmem w Dywilinie w 1618 roku, Stanisław Żółkiewski podjął walki przeciwko Tatarom i Turkom na południowej granicy Rzeczypospolitej. Wobec spodziewanego ataku Turków w sierpniu 1620 roku Żółkiewski podjął wyprawę przeciwko Turkom i skierował się z wojskami do Mołdawii. Tam jednak został pokonany przez wojska Iskandera paszy pod Cecorą, a w czasie odwrotu zginął 7 października kilka kilometrów od granicy na Dniestrze w Mołdawii. Głowę hetmana osadzoną na pice odesłano sułtanowi, które wystawiono w Stambule jako trofeum.

Zdjęcie: Śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Cecorą w 1620 roku, autor/źródło: Walery Eljasz-Radzikowski, około 1905 roku, za Wikimedia Commons, domena publiczna.