HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 4 SIERPNIA

4 sierpnia 1850 roku zmarł Ignacy Prądzyński, polski generał, inżynier wojskowy, wódz naczelny i jeden z najwybitniejszych dowódców powstania listopadowego 1830-1831.

Ignacy Prądzyński urodził się 10 lipca 1792 roku w Sannikach w Wielkopolsce. Swoje wykształcenie zdobywał między innymi w Poznaniu i Dreźnie, ale już w 1807 roku wstąpił do armii Księstwa Warszawskiego. Brał udział w kampanii w 1809 roku, w 1812 roku na Moskwę, gdzie odznaczył się podczas bitwy pod Berezyną, za udział w której otrzymał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari. Prądzyński brał udział również w bitwie pod Lipskiem, która zakończyła się klęską Napoleona Bonaparte.

Po upadku Napoleona i zmianach granic spowodowanych Kongresem Wiedeńskim, Ignacy Prądzyński służył w armii Królestwa Polskiego, które było złączone unią z Cesarstwem Rosyjskim. Prądzyński dał się poznać jako wybitny budowniczy – zaprojektował i brał udział w budowie Kanału Augustowskiego, ale przede wszystkim jako jeden z najlepszych strategów w Wojsku Polskim w XIX wieku.

Wraz z wybuchem powstania listopadowego w 1830 roku Prądzyński aktywnie wziął w nim udział. Pod Wawrem wojska polskie dowodzone przez Ignacego Prądzyńskiego zmusiły oddziały generała Fiodora Geismara do odwrotu na Dębe Wielkie. Z kolei po awansie na generała brygady 10 kwietnia dowodził polską armią w bitwie pod Iganiami, w której odniósł ważne zwycięstwo, którego jednak polscy dowódcy nie potrafili wykorzystać politycznie i wojskowo.

Po zwycięskich bitwach dla Polaków w powstaniu listopadowym pod Stoczkiem 14 lutego 1831 roku, 25 lutego pod Olszynką Grochowską /największa bitwa powstania/, Wawrem i Dębem Wielkim – 31 marca oraz Iganiami 10 kwietnia, generał Ignacy Prądzyński zaproponował Naczelnemu Wodzowi generałowi Janowi Skrzyneckiemu kontynuowanie działań ofensywnych. Naczelny Wódz odrzucił jednak taką możliwość, zaprzepaszczając szansę na pobicie wojsk rosyjskich.

Generał Prądzyński pomimo odrzucenia swojego planu przez Skrzyneckiego nadal planował działania ofensywne, kierując swoje działania przeciwko armii rosyjskiej stacjonującej między Ostrołęką a Łomżą. Tam właśnie w okolicach Ostrołęki doszło do jednej z największych bitew powstania listopadowego 26 maja 1831 roku, która została przez Polaków przegrana.

Klęską pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku spowodowała utratę inicjatywy strategicznej i zmusiła wojska polskie do przejścia do defensywy. Wkrótce przewaga wojsk rosyjskich, brak pomocy i jakiekolwiek reakcji mocarstw zachodnich wobec sprawy polskiej, ale również sama postawa przywódców powstania – niewierzących w możliwość zwycięstwa, doprowadziła we wrześniu do zdobycia Warszawy przez wojska rosyjskie feldmarszałka Iwana Paskiewicza, a w październiku do upadku całego powstania.

Warto podkreślić, że generał Ignacy Prądzyński był tylko trzy dni Naczelnym Wodzem powstania od 16 do 19 sierpnia 1831, bowiem zrezygnował ze względu na konflikty między polskim dowódcami. Po upadku powstania listopadowego Prądzyński został zesłany w głąb Rosji, skąd powrócił w 1834 roku.

W 1850 roku generał Prądzyński leczył się na wyspie Helgoland, która należała wówczas do Wielkiej Brytanii. Tam podczas kąpieli utonął 4 sierpnia 1850 roku. Urnę z ziemią z miejsca jego pochówku złożono w 1997 roku w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.

Zdjęcie: Generał Ignacy Prądzyński, źródło: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, źródło/fotograf: User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, za Wikimedia Commons, domena publiczna.