HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 31 LIPCA

31 lipca 1666 roku zawarto w Łęgonicach ugodę między królem Janem II Kazimierzem a Jerzym Sebastianem Lubomirskim.

Była ona efektem bratobójczej walki między siłami królewskimi a rokoszanami pod wodzą Lubomirskiego, który rozbił siły Jana II Kazimierza Wazy pod Mątwami 13 lipca 1666 roku.

Na mocy ugody Jerzy Sebastian Lubomirski przeprosił króla Jana Kazimierza, odzyskał  dobra dziedziczne, jednak utracił godności i miał udać się na wygnanie. Zatrzymał się we Wrocławiu, gdzie zmarł w 1667 roku.

Król odstąpił od planów elekcji vivente rege, zapewnił amnestię i zaległy żołd zbuntowanym żołnierzom, jednak w 1668 Jan Kazimierz wobec braku możliwości jakichkolwiek zmian w kraju podjął decyzję o abdykacji i wyjeździe z Polski.

Warto podkreślić, że przyczyną rokoszu, który doprowadził do wewnętrznych walk w Polsce była próba wzmocnienia władzy królewskiej przez Jana II Kazimierza Wazę oraz elekcja kandydata francuskiego jeszcze za życia króla polskiego.

Przeciwko zmianom i wzmocnieniu władzy królewskiej była szlachta, której opór wykorzystał skazany 19 grudnia 1664 roku przez sąd na banicję, infamię i pozbawienie dóbr były marszałek i hetman Jerzy Sebastian Lubomirski.

Nie chcąc pogodzić się z wyrokiem i wygnaniem z kraju szukał pomocy poza granicami Polski. Schronił się na Śląsku, skąd wyruszył w głąb Polski rozpoczynając rokosz przeciwko królowi Janowi II Kazimierzowi i jego próbom wprowadzenia rządów absolutystycznych.

Za Lubomirskim poszła część szlachty, która zawiązała Związek Święcony, zaś część wojsk i szlachta sprzyjająca królowi na czele ze Stefanem Czarnieckim zawiązała Związek Pobożny. Lubomirski stając na czele zbuntowanej armii już we wrześniu 1665 roku rozbił pod Częstochową wojska królewskie. Do decydującego jego starcia doszło pod Mątwami 13 lipca 1666 roku, gdzie wojska wierne Janowi II Kazimierzowi zostały pokonane, a w bitwie zginęło około 3 tysiące żołnierzy królewskich.

W listopadzie 1666 roku rozpoczęły się obrady sejmu, którego celem było zatwierdzenie ugody w Łęgonicach. Burzliwy sejm został jednak zerwany i nie udało się uchwalić żadnych konstytucji.

Zdjęcie: Jerzy Sebastian Lubomirski, Data: przed 1667 rokiem, autor: nieznany, za Wikimedia Commons, domena publiczna oraz Portret króla Jana II Kazimierza Wazy, według Daniela Schultza – około 1660 roku, za Wikimedia Commons, domena publiczna.