HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 27 SIERPNIA

27 sierpnia 1492 roku Jan I Olbracht został wybrany na króla Polski.

Jan Olbracht urodził się 27 grudnia 1459 roku w Krakowie. Był synem Kazimiera IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Od 1484 roku był przez ojca przygotowywany do przejęcia rządów w kraju, a jego wykształceniem zajmował się m.in. Jan Długosz. W 1490 roku Jan Olbracht został ogłoszony królem Węgier, jednak wobec sprzeciwu części szlachty, królem wybrano Władysława II Jagiellończyka. Między Jagiellonami doszło do wojny, zakończonej w 1491 roku pokojem w Koszycach, Jan Olbracht za cenę rezygnacji z korony węgierskiej otrzymał księstwa głogowskie, opawskie oraz oleśnicko-wołowskie.

Po śmierci ojca w 1492 roku, Olbracht został dzięki poparciu matki wybrany 27 sierpnia 1492 roku na króla Polski. Koronacja odbyła się w Krakowie 23 września 1492 roku. Za jego rządów udało mu się włączyć w granice Polski księstwo zatorskie i płockie, ponadto w polityce krajowej, chcąc odwdzięczyć się szlachcie za poparcie kandydatury na króla Polski, wydał w 1496 roku przywileje piotrkowskie, które gwarantowały szlachcie dostęp do wyższych godności kościelnych, zakazywały mieszczanom nabywania dóbr ziemskich, jak również uwolniły szlachtę od ceł.

W polityce zagranicznej Jan Olbracht nie osiągnął sukcesów. W 1497 roku rozpoczął wyprawę, której celem było podporządkowanie sobie Mołdawii, a także odzyskanie Białogrodu i Kilii. Wyprawa polskiego króla zakończyła się klęską, a w 1498 roku na ziemie polskie najechali po raz pierwszy Turcy, docierając aż do Przemyśla. Osłabioną pozycję króla polskiego wykorzystał Wielki Mistrz Krzyżacki Fryderyk Saski, który odmówił złożenia przysięgi wierności polskiemu monarsze, co było przyczyną przygotowań do działań wojennych przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu w 1501 roku. Wówczas poważnie już chory /prawdopodobnie na kiłę/ 17 czerwca 1501 roku Jan Olbracht zmarł w Toruniu. Jego następcą został jego brat Aleksander Jagiellończyk, który 12 grudnia 1501 roku został koronowany na Wawelu na króla Polski.

Warto dodać, że Jan Olbracht nigdy się nie ożenił, ani nie pozostawił po sobie potomka, a jego hulaszczy tryb życia był prawdopodobnie przyczyną zarażenia się kiłą.

Zdjęcie: król Polski Jan Olbracht według Jana Matejki, za Wikimedia Commons, domena publiczna.