HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 25 SIERPNIA

25 sierpnia 1920 roku zakończyła się bitwa warszawska, w której wojska polskie odrzuciły Armię Czerwoną spod Warszawy.

Trwające pod Warszawą walki między 13 a 15 sierpnia przesądziły o niepodległości Polski i zahamowały ekspansję komunizmu na zachód Europy. Z kolei rozpoczęta 16 sierpnia potężna polska kontrofensywa dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przesądziła nie tylko o ostatecznym polskim zwycięstwie pod Warszawą, ale miała także wpływ na bieg całej wojny polsko-bolszewickiej.

Wojska Michaiła Tuchaczewskiego z każdym dniem były spychane od Warszawy na wschód. Sytuacja wojsk sowieckich w drugiej połowie sierpnia z każdym kolejnym dniem zmieniała się na ich niekorzyść. Postępująca kontrofensywa wojsk polskich doprowadziła 19 sierpnia do odzyskania przez Polaków Brześcia, 20 sierpnia Armia Czerwona rozpoczęła odwrót na Froncie Południowo – Zachodnim, zaś między 22 a 24 sierpnia w ręce Polaków wpadły Łomża i Białystok. 25 sierpnia polskie wojska dotarły do granicy z Prusami Wschodnimi, kończąc tym samym działania pościgowe za Armią Czerwoną, która cofała się na całej linii frontu. Wkrótce doszło do kolejnych starć i polskiej kontrofensywy tzw. operacji niemeńskiej, która przesądziła o granicy polsko-radzieckiej i miała wpływ na rokowania pokojowe w Rydze.

Warto podkreślić, że między 30 a 31 sierpnia doszło do bitwy pod Komarowem, w której sowiecka 1 Armia Konna została osaczona i pobita przez wojska polskie. Dzień później, 1 września Polacy zdobyli Suwałki, z kolei 10 września 1920 roku podczas narady sztabowej w Brześciu nad Bugiem Józef Piłsudski przedstawił plan ofensywy nad Niemnem, której celem było ostateczne zniszczenie sił Tuchaczewskiego. Operacja niemeńska rozpoczęła się 20 września, a zakończono ją 28 września. Działania wojenne powierzono dwóm grupom operacyjnym: 2. Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego i 4. Armii gen. Leonarda Skierskiego. Wojska polskie zajęły między innymi Grodno, Pińsk, Lidę, Mołodeczno czy Mińsk.

Operacja niemeńska doprowadziła nie tylko do rozbicia wojska Armii Czerwonej, ale miała wpływ na negocjacje prowadzone przez Polaków z Sowietami w sprawie wschodniej granicy. W Rydze gdzie prowadzono rokowania pokojowe 18 marca 1921 zawarto pokój między Polską a Rosją Radziecką. Ustalona tam granica wschodnia Rzeczypospolitej w przybliżeniu pokrywała się z linią II rozbioru Polski z 1793 roku, a po polskiej stronie znalazły się takie miasta na wschodzie jak: Lwów, Brześć, Grodno, Pińsk, Kowel, Głębokie, Stanisławów czy Tarnopol.

Zdjęcie: Tadeusz Jordan Rozwadowski, generał broni – fotografia portretowa – jeden z architektów polskiego zwycięstwa w bitwie warszawskiej, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data: 1920 – 1927, sygnatura: 1-W-451.