HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 24 MARCA

24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko został mianowany Naczelnikiem Insurekcji, której celem była obrona niepodległości Polski.

Po drugim rozbiorze Rzeczpospolitej Obojga Narodów dokonanym w 1793 roku, obszar państwa polskiego wynosił już zaledwie ponad 247 tysięcy km², zamieszkiwanego przez około 3 miliony ludności. Polacy, mimo całkowitej przewagi zaborców: Rosji, Prus i Austrii nie poddali się, walcząc do końca o niepodległość własnego kraju.

Udowodnili to przeprowadzając dzięki Konstytucji 3 maja w 1791 roku reformę państwa, która jednak wobec agresji Rosji i Prus zakończyła się fiaskiem. Mimo to, wciąż wierzono, że Rzeczpospolita zachowa niepodległość. Wierzył w to przede wszystkim gen. Tadeusz Kościuszko, który 24 marca 1794 na krakowskim Rynku ogłosił akt powstania, stając się jednocześnie Naczelnikiem Insurekcji Kościuszkowskiej, która miała ratować resztki Rzeczypospolitej.

Już w pierwszym tygodniu powstania Tadeusz Kościuszko powiększał siły zbrojne, gromadził broń, w Krakowie uruchomił produkcję broni, a przede wszystkim rozpoczął wraz ze swoją armią marsz ku Warszawie, chcąc w ten sposób przyśpieszyć wybuch walk w stolicy i rozprzestrzenić powstanie na pozostałe, jeszcze wolne ziemie polskie. Pochód wojsk polskich skutecznie jednak blokowały oddziały rosyjskie.

Mimo blokady wojsk rosyjskich, Naczelnik Powstania zdecydował się drogą na Działoszyce rozpocząć próbę przebicia w kierunku na Warszawę. Niestety, także tę drogę zablokowały oddziały przeciwnika. Dowódca rosyjski generał Fiodor Denisov obsadził ten rejon kolumną gen. Aleksandra Tormasowa, który miał pod sobą około 3 tysięcy żołnierzy i dwanaście dział. Kościuszko, którego wojska liczyły wówczas około 4 tysięcy żołnierzy, 2 tysiące kosynierów oraz także dwanaście dział zdecydował się na walną bitwę z wojskami Tormasowa.

Bitwa, która przeszła do historii, jako chwała oręża polskiego, rozegrała się 4 kwietnia 1794 roku pod Racławicami, w której wojska polskie pokonały oddziały generała Tormasowa. Zwycięstwo pod Racławicami mimo że nie miało znaczenia militarnego, wpłynęło na morale Polaków i przyczyniło się do rozszerzenia powstania na inne ziemie polskie. Niestety późniejsze porażki wojsk polskich pod Szczekocinami i Maciejowicami, gdzie Tadeusz Kościuszko dostał się do niewoli przesądziło o losach powstania. Wkrótce padła także stolica Rzeczpospolitej – Warszawa, krwawo zdobyta przez rosyjskie wojska.

Zdjęcie: Tadeusz Kościuszko, artysta: Karl Gottlieb Schweikart /1772-1855/, źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie – www.wilanow-palac.art.pl, za Wikimedia Commons, domena publiczna.