HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 23 SIERPNIA

23 sierpnia 1939 roku ministrowie spraw zagranicznych Związku Radzieckiego – Wiaczesław Mołotow i III Rzeszy Niemieckiej – Joachim von Ribbentrop podpisali w Moskwie radziecko-niemiecki pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, dzielącym Europę Wschodnią na strefy interesów. W tajnym protokole znalazł się również punkt dotyczący IV rozbioru Polski.

Pakt Ribbentrop – Mołotow zachwiał europejską polityką. Był zaskoczeniem zarówno dla Francji i Wielkiej Brytanii, jak również sojuszników Niemiec – Włoch i Japonii. Podpisany na 10 lat traktat o nieagresji umożliwił Hitlerowi rozpoczęcie wojny z Polską, bowiem miał pewność, że w razie ataku, nie dojdzie do starcia z Armią Czerwoną. Ponadto ZSRR stał się w jednej chwili partnerem nazistowskich Niemiec. Nie tylko Związek Radziecki wziął udział w rozbiorze Polski, co było przedmiotem tajnego protokołu do traktatu, ale niemal „sojusznikiem” Niemiec, bowiem aż do ostatnich dni pokoju w czerwcu 1941 roku, transporty niezbędnych do prowadzenia wojny rud minerałów, ale także zboża i innych produktów transportowano do Rzeszy.

Traktat składał się z dwóch części – jawnej oraz tajnej. Aneks do układu Ribbentrop – Mołotow przewidywał podział wpływów w Europie Środkowej i Wschodniej. Niemcy miały otrzymać wpływy na Litwie /północna granica Litwy stanowić będzie jednocześnie granicę stref interesów Niemiec i Związku Radzieckiego/, część Polski – na zachód od linii rzek: Narew, Wisła, San oraz większość obszaru Rumunii. Z kolei Stalin otrzymywał pozostał część Polski oraz wpływy w Łotwie, Estonii, Finlandii i rumuńskiej Besarabii.

Traktat Ribbentrop – Mołotow został zmodyfikowany 29 września 1939 roku w ramach tzw. Traktatu o granicach i przyjaźni III Rzeszy Niemieckiej i Związku Radzieckiego.

Warto podkreślić, że Wielka Brytania, Francja, ale również Stany Zjednoczone wiedziały o tajnym protokole dotyczącym podziału Polski, jednak nie ostrzegły naszego kraju. To pokazuje jak zwłaszcza nasi główni sojusznicy: Wielka Brytania i Francja traktowały układy sojusznicze z Polską.

Ponadto Brytyjczycy ukrywali również wiedzę i z opóźnieniem przekazywali nam informacje dotyczące żądań Hitlera wobec naszego kraju. Tym samym można stwierdzić, że Anglia z góry nie miała zamiaru udzielić jakiejkolwiek pomocy Polsce w przypadku agresji Niemiec, a nasz rząd był zwodzony, bowiem Brytyjczykom zależało, aby oddalić jak najdalej w czasie wojnę na Zachodzie. Podobnie działała Francja, która schowana za linią Maginota nie miała również zamiaru włączać się w konflikt, który ostatecznie 1 września 1939 roku rozpoczął się na wschodzie.

Zdjęcie nr 1: Komisarz ludowy Wiaczesław Mołotow (z lewej) u ministra spraw zagranicznych Rzeszy Joachima von Ribbentropa, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 12 listopad 1940 roku, sygnatura: 2-12604.

Zdjęcie nr 2: Mapa - strefy interesów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i III Rzeszy na terytorium II Rzeczypospolitej zgodnie z ustaleniami tajnego protokołu dodatkowego do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku, data: 14 grudnia 2014 roku, źródło: autor - Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, based on layers of User:Poznaniak, za Wikimedia Commons, plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.