HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 17 LIPCA

17 lipca 1918 roku Mikołaj II Romanow, ostatni car rosyjski, król Polski, wielki książę Finlandii, panujący w latach 1894 – 1917, został zamordowany na polecenie bolszewików w Jekaterynburgu.

Wybuch I wojny światowej i klęski ponoszone przez Rosję na froncie wschodnim z wojskami niemieckimi, wzrastające niezadowolenie społeczeństwa obciążonego wojną oraz żołnierzy źle dowodzonych i ponoszących coraz większe straty na froncie, było początkiem upadku dynastii Romanowów w Rosji. Warto podkreślić, że początek panowania ostatniego z Romanowów na tronie carskim w Rosji nie zwiastował upadku dynastii i śmierci carskiej rodziny. Nawet w 1905 roku mimo że Rosja doznała klęski w wojnie z Japonią, jak również doszło w Cesarstwie do rewolucji, krwawo stłumionej, pozycja Romanowów znacznie osłabła w kraju, jednak wciąż mieli oni absolutną władzę w Rosji.

Osłabioną pozycję Rosji car Mikołaj II próbował ratować w czasie dwóch wojen bałkańskich oraz stając po stronie Serbii w 1914 roku. Kiedy Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, Rosja nie chcąc dopuścić do zajęcia o wiele słabszego państwa na Bałkanach przez Habsburgów ogłosiła mobilizację. Wkrótce wydarzenia w Europie doprowadziły do wybuchu I wojny światowej, która miała przynieść upadek carskiej Rosji.

W czasie I wojny światowej ponoszone klęski ponownie nadszarpnęły pozycję Romanowów. Ponadto ogromny wpływ na rodzinę carską miał tajemniczy Grigorij Rasputin. W 1905 roku został przedstawiony na dworze carskim, gdzie przywiodła go tam sława uzdrowiciela. Od razu Rasputin stał się faworytem żony cara Mikołaja II Romanowa – Aleksandry Romanowej, która miała nadzieję, że pomoże on choremu na hemofilię jedynemu synowi cara i carycy Aleksemu. Grigorij Rasputin z każdym rokiem zyskiwał coraz większy wpływ na rodzinę carską, zyskując jednocześnie wrogów skupionych wokół cara Mikołaja II. Przeciwko niemu stanęli popierający cara monarchiści na czele z księciem Feliksem Jusupowem, którzy zawiązali spisek i 30 grudnia 1916 roku zamordowali Rasputina. Najpierw podano mu truciznę, która jednak w pełni nie zadziałała, po czy oddano do niego kilka strzałów, a zamachowcy dla pewności zmiażdżyli mu czaszkę oraz wrzucili jego ciało do Newy.

Zamordowanie Rasputina nie zmieniło sytuacji w otoczeniu cara Mikołaja II, a przejęcie przez niego stanowiska Naczelnego Wodza tylko pogorszyło sytuację na froncie, zaś nastroje rewolucyjne doprowadziły do obalenia caratu w Rosji. 14 marca 1917 roku utworzono Rząd Tymczasowy, zaś 15 marca car Mikołaj II opuszczony przez generalicję i najbliższe otoczenie podpisał w imieniu własnym i syna abdykację przekazując władze bratu Michałowi. Ten jednak nie przyjął korony i 16 marca 1917 roku przekazał władzę Rządowi Tymczasowemu, na czele którego stanął książę Lwów, a jedną z głównych ról pełnił minister sprawiedliwości Kiereński.

Po abdykacji Mikołaj II przebywał w areszcie domowym najpierw w Carskim Siole, następnie  Tobolsku i Jekaterynburgu. Decyzję o wymordowaniu rodziny carskiej podjęli bolszewicy, a zgodę na nią wydał Włodzimierz Lenin w lipcu 1918 roku. Wyrok wykonano z rozkazu bolszewików w nocy z 16 na 17 lipca 1918 roku.

Zdjęcie: Car Mikołaj II (drugi od lewej) podczas inspekcji frontu pod Warszawą przyjmuje raport od jednego z dowódców korpusu. Widoczny samochód Delaunay-Belleville model 1909, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1914 – 1915 rok, sygnatura: 1-H-16.