HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 17 KWIETNIA

17 kwietnia 1794 roku wybuchła w Warszawie insurekcja, na czele której stanął Jan Kiliński.

Po tym jak 24 marca w Krakowie Tadeusz Kościuszko proklamował akt powstania, król Polski Stanisław August Poniatowski próbował nie dopuścić do wybuchu powstania w Warszawie. 2 kwietnia wraz z Radą Nieustającą wydał akt potępiający powstanie, jak również próbował przekonać dowodzącego wojskami rosyjskimi Osipa Igelströma, aby wycofał armię koronną i rosyjską oraz stworzył obóz warowny pod Nowym Dworem. Rosjanie jednak nie spełnili oczekiwań króla i wysłali nad Pilicę korpus obserwacyjno-osłonowy, którego celem było opóźnienie marszu Kościuszki na Warszawę.

Kościuszko do Warszawy wysłał swojego emisariusza Tomasza Maruszewskiego, który kierował przygotowania do wybuchu powstania w stolicy. Do sprzysiężenia przystąpili ponadto oficerowie garnizonu warszawskiego, a na czele ludu warszawskiego stał szewc Jan Kiliński. Kiedy 17 kwietnia w Warszawie rozeszła się wieść o możliwej pacyfikacji Warszawy przez wojska rosyjskie, w stolicy doszło do wybuchu powstania. Walki zakończyły się 19 kwietnia, kiedy do końca dnia skapitulowały ostatnie punkty rosyjskiego oporu. Warszawa po raz pierwszy od wielu dziesięcioleci była wolna od wojsk i wpływów rosyjskich.

Wolność Warszawy nie trwała jednak długo. Po klęsce pod Maciejowicami wojska rosyjskie już 2 listopada dotarły na przedpola Warszawy. Dwa dni później, 4 listopada 1794 roku Rosjanie przystąpili do szturmu Pragi, a jej obrona była nie tylko ostatnim zbrojnym starciem insurekcji kościuszkowskiej, ale również ostatnią bitwą w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która w wyniku III rozbioru w 1795 roku przestała istnieć i na 123 lata została wymazana z mapy Europy.

Zdjęcie: Walki na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie w 1794 roku, szkic Juliusza Kossaka, źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, za Wikimedia Commons, domena publiczna.