HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 16 LUTEGO

16 lutego 1919 roku w Trewirze podpisano rozejm, który formalnie zakończył trwające od 27 grudnia 1918 roku powstanie wielkopolskie, zakończone zwycięstwem i realizacją polskich postulatów.

27 grudnia 1918 roku wybuchło w Poznaniu powstanie wielkopolskie, a jego bezpośrednią przyczyną był przyjazd /26 grudnia/ do stolicy Wielkopolski wybitnego pianisty i męża stanu, walczącego poza granicami kraju o wolną Polskę – Ignacego Jana Paderewskiego.

Dzień po przyjeździe Paderewskiego, 27 grudnia w Poznaniu doszło do polskiej manifestacji oraz niemieckiej kontrmanifestacji, które wymknęły się spod kontroli i przerodziły się w walki, będące początkiem polskiego powstania. Wkrótce walki rozlały się nie tylko na Poznań, ale również inne mniejsze i większe miejscowości Wielkopolski. Do 15 stycznia 1919 roku polskie oddziały wyzwoliły prawie całą Wielkopolskę

Układ w Trewirze zawarto między Republiką Weimarską a Ententą, a dotyczył między innymi zachodnich granic Polski. Warto dodać również, że armia powstańcza została uznana za wojsko sprzymierzone, a na żądanie marszałka Ferdinanda Focha do układu wpisano postanowienie o zakończeniu walk polsko-niemieckich.

Fragmenty układu o przedłużeniu rozejmu – Trewir 16 lutego 1919:
„(…) Niemcy powinni niezwłocznie zaprzestać wszelkich działań ofensywnych przeciwko Polakom w Poznańskiem i we wszystkich innych okręgach. W tym celu zabrania się wojskom niemieckim przekraczania następującej linii: dawna granica Prus Wschodnich i Prus zachodnich z Rosją aż do Dąbrowy Biskupiej, następnie zaczynając od tego punktu linii na zachód od Dąbrowy Biskupiej, na zachód od Nowej Wsi Wielkiej, na południe od Brzozy, na północ od Szubina, na północ od Kcyni, na południe od Szamocina, na południe od Chodzieży, na północ od Czarnkowa, na zachód od Miał, na zachód od Międzychodu, na zachód od Zbaszynia, na zachód od Wolsztyna, na północ od Leszna, na północ od Rawicza, na południe od Krotoszyna, na zachód od Odolanowa, na zachód od Ostrzeszowa, na północ od Wieruszowa, a następnie aż do granicy śląskiej.”

Źródło: "Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryża w 1919 r. Dokumenty i materiały” t. 1, Warszawa 1965, s. 385.

Zdjęcie: Powstańcy wielkopolscy w 1919 roku, źródło: Adam Szelagowski, "Wiek XX", Warszawa 1937 za Wikimedia Commons, domena publiczna.