HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 16 LIPCA

16 lipca 1941 roku do niewoli niemieckiej dostał się syn Józefa Stalina - Jakow Dżugaszwili.

W dniu 16 lipca 1941 roku Wehrmacht zajął Smoleńsk, jedno ze strategicznych miast na drodze do Moskwy. W okolicach Witebska do niewoli niemieckiej dostał się Jakow Dżugaszwili.

Jakow Dżugaszwili był najstarszym synem Józefa Stalina i jego pierwszej żony Jekateriny Swanidze. Wychowywał się u rodziny matki w Tbilisi w Gruzji, skąd pochodziła rodzina Józefa Stalina. Jakow nigdy nie miał dobrych, ojcowskich relacji ze Stalinem, jednak mimo to na żądanie ojca wstąpił w 1938 roku do wojska i w Akademii Artyleryjskiej dosłużył się stopnia porucznika.

Po wybuchu wojny Jakow będący oficerem objął dowództwo nad baterią artylerii 14. pułku w rejonie Witebska, gdzie dostał się do niewoli niemieckiej. Niemcy zdając sobie sprawę, że mają w rękach syna przywódcy ZSRR – Józefa Stalina, próbowali wykorzystać ten fakt propagandowo. Dżugaszwili był przetrzymywany w oflagu w Hammelbergu, skąd po nieudanej próbie ucieczki trafił do obozu w Lubece.

Następnie syna Józefa Stalina przewieziono do obozu w Sachsenhausen. Kiedy wojska Wehrmachtu zostały pokonane pod Stalingradem w lutym 1943 roku, Niemcy wysunęli propozycję wymiany syna Stalina za wziętego do niewoli pod Stalingradem feldmarszałka Paulusa. Przywódca ZSRR jednak odmówił mówiąc że „porucznika na marszałka nie wymieniam”. Warto dodać, że zgodnie z rozkazem wojennym Stalina nr 270 z 1941 r. (znanym jako „Ani kroku wstecz”), wzięci do niewoli żołnierze radzieccy byli traktowani jako zdrajcy ojczyzny, dlatego też Stalin podtrzymywał swoje stanowisko, że „nie ma jeńców wojennych – są zdrajcy ojczyzny”.

Jakow Dżugaszwili pozostał w niewoli niemieckiej, gdzie 14 kwietnia 1943 roku w obozie w Sachsenhausen rzucił się na ogrodzenie z drutu kolczastego, po czy został zastrzelony przez strażników.

Zdjęcie: Jakow Dżugaszwili - syn Józefa Stalina - fotografia sytuacyjna w płaszczu na lotnisku polowym przed odlotem na przesłuchanie, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, autor: Rompel, data wydarzenia: lipiec 1941 roku, sygnatura: 2-1601.