HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 15 LIPCA

15 lipca 1410 roku wojska polsko-litewskie dowodzone przez Władysława Jagiełłę rozgromiły pod Grunwaldem armię Zakonu Krzyżackiego pod wodzą Ulricha von Jungingena. Bitwa pod Grunwaldem była jedną z największych bitew w średniowieczu, a także zahamowała ekspansję Zakonu Krzyżackiego.

Wypowiedzenie 6 sierpnia 1409 roku przez Zakon Krzyżacki wojny Polsce nie zapowiadało zbliżającej się klęski Wielkiego Zakonu, który miał sprzymierzeńców w wielu państwach europejskich, jak Czechy, kraje Rzeszy Niemieckiej, a także w księstwach śląskich oraz na Pomorzu. Informacja o wypowiedzeniu wojny do króla polskiego Władysława Jagiełły trafiła 14 sierpnia, zaś Krzyżacy wtargnęli na ziemię dobrzyńską, Kujawy i część Wielkopolski. W wyniku zdrady mieszczan w ręce Zakonu wpadła 28 sierpnia Bydgoszcz, która została odbita przez Polaków dopiero 6 października. Wkrótce doszło również do zawarcia rozejmu polsko-krzyżackiego, obowiązującego do 24 czerwca 1410 roku, a sprawę Żmudzi, o którą toczyli spór Zakon i Polska poddano pod mediacje króla czeskiego Wacława Luksemburskiego.

Wyrok króla czeskiego został wydany 15 lutego 1410 roku i był niekorzystny dla Polski – Zakon otrzymał m.in.: Żmudź, zaś ziemia dobrzyńska miała być zwrócona Polsce dopiero wówczas, gdy Żmudź powróci w granice Zakonu Krzyżackiego. Król Władysław Jagiełło odrzucił wyrok króla czeskiego, co oznaczało, że po zakończeniu rozejmu dojdzie do rozstrzygnięcia na polu bitewnym.

Władysław Jagiełło zdając sobie sprawę, że Krzyżacy mają za sobą większość władców chrześcijańskiej Europy, rozpoczął szeroko zakrojoną akcję dyplomatyczną, której celem było powstrzymanie zachodnich władców, aby nie wspierali Zakonu Krzyżackiego, a także wyjaśniał powody wojny z Krzyżakami. Obydwie strony rozpoczęły przygotowania do wojny, między innymi: uzupełniając żywność oraz ściągając najemników i rycerstwo do walki. W grudniu 1409 roku w Brześciu Litewskim doszło do tajnej narady wojennej z udziałem Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda i króla Władysława Jagiełły oraz podkanclerzego Mikołaja Trąby. Tam opracowano plan kampanii przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu, a główne uderzenie miało pójść na Malbork – stolicę Zakonu, aby zmusić Wielkiego Mistrza Krzyżackiego do walnej rozprawy.

Do bitwy rozstrzygającej doszło pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku. Wojskami Zakonu dowodził Wielki Mistrz Ulrich von Jungingen, zaś połączonymi wojskami polsko-litewskimi i wspomagającymi ich siłami ze wschodu – król Władysław Jagiełło. Po stronie Krzyżackiej na polu bitwy stanęło ponad 20 tysięcy ludzi, zaś po stronie polsko-litewskiej około 30 tysięcy. Bitwa zakończyła się klęską wojsk krzyżackich, które straciły w bitwie nie tylko około 8 tysięcy ludzi, ale zginął również Wielki Mistrz Ulrich von Juningen, zaś w ręce Polaków wpadły wszystkie krzyżackie chorągwie.

W Zakonie Krzyżackim po klęsce zapanował chaos, który udało się opanować Henrykowi von Plauenowi. Wojska polskie ruszyły w kierunku Malborka, którego nie udało się jednak zdobyć, co zaważyło na sytuacji Krzyżaków. Wkrótce miasta, które poddały się Polakom, przechodziły ponownie na stronę Zakonu, a niewykorzystana szansa, jaką było zajęcie Malborka i zakończenie wojny wielkim sukcesem, miało wpływ na negocjacje polsko-krzyżackie, które zakończyły się podpisaniem rozczarowującego dla Polski pokoju w Toruniu w 1411 roku. Polska odzyskała jedynie ziemię dobrzyńską, z kolei Pomorze nadal pozostało w granicach Zakonu. Litwa odzyskała Żmudź jednak tylko na okres w dożywotnie posiadanie Władysława Jagiełły i Witolda.

Warto podkreślić, że mimo iż król Władysław Jagiełło nie wykorzystał zwycięstwa pod Grunwaldem, klęska Zakonu Krzyżackiego pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku była pierwszym ciosem, jaki Polska zadała Zakonowi, który nigdy już nie podniósł się po niej.

Zdjęcie: Bitwa pod Grunwaldem, obraz Jana Matejki z 1878 roku, zbiór: Muzeum Narodowe w Warszawie, za www.cyfrowe.mnw.art.pl – Wikimedia Commons, domena publiczna.