HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 13 WRZEŚNIA

13 września 1195 roku doszło do bitwy pod Mozgawą pomiędzy wojskami Mieszka III Starego, Mieszka Plątonogiego i Jarosława opolskiego przeciwko Leszkowi Białemu i Romanowi Halickiemu.

Po śmierci w maju 1194 roku księcia krakowskiego Kazimierza II Sprawiedliwego obwołano księciem jego syna Leszka Białego, jednak z powodu młodego wieku nie mógł sam sprawować władzy. Wyboru Leszka Białego nie uznał książę wielkopolski Mieszko III Stary, który zdecydował się zbrojnie zająć Małopolskę i ponownie zasiąść na krakowskim tronie. Mieszka III poparli książę raciborski Mieszko Plątonogi i książę opolski Jarosław, zaś po stronie małoletniego Leszka Białego opowiedziało się rycerstwo z Małopolski i ziemi sandomierskiej, a także książę halicko – włodzimierski Roman.

Do starcia, które miało przesądzić o tym, kto zasiądzie na tronie krakowskim doszło w okolicach Jędrzejowa nad rzeką Mozgawą. W pierwszej fazie bitwy wojska Mieszka III Starego zostały pokonane przez palatyna krakowskiego Mikołaja, a podczas starcia zginął syn Mieszka III – Bolesław. Księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego zawiódł jego sojusznik książę raciborski Mieszko Plątonogi, który spóźnił się ze swoją armią na pole bitwy. Z kolei idący na pomoc palatynowi krakowskiemu Mikołajowi – wojewoda sandomierski Goworek również spóźniony natknął się na siły księcia raciborskiego i wywiązała się druga część bitwy, zakończona rozbiciem sił wojewody sandomierskiego, który dostał się do niewoli. Żadna jednak ze stron, zarówno popierająca Leszka Białego, jak i Mieszka III Starego nie była jednak w stanie przechylić zwycięstwa na swoją stronę, a Mieszko III wycofał się do Wielkopolski.

Bitwa pod Mozgawą była jedną z najkrwawszych w okresie rozbicia dzielnicowego w Polsce. Walki o tron krakowski i dzielnicę senioralną, jaką była Małopolska nie zakończyły się mimo przegranej Mieszka III Starego pod Mozgawą. W 1198 roku Mieszko III nawiązał pertraktacje z wdową po księciu Kazimierzu Sprawiedliwym – Heleną i za cenę Kujaw, a także uznania praw do tronu krakowskiego Leszka Białego, odzyskał władzę w Małopolsce, gdzie rządził aż do śmierci w 1202 roku.

Zdjęcie: Mieszko III Stary według Jana Matejki, za Wikimedia Commons, domena publiczna.