HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 13 MARCA

13 marca 1940 roku zakończyła się wojna radziecko – fińska, tzw. wojna zimowa, która z jednej strony przyniosła Związkowi Radzieckiemu kolejne zdobycze terytorialne, zaś z drugiej obnażyła słabość Armii Czerwonej.

Wojnę zimową poprzedziły żądania, z jakimi ZSRR wystąpił do rządu fińskiego 12 października 1939 roku. Stalin domagał się przesunięcia w kierunku północno-zachodnim granicy o 25 kilometrów, demontażu umocnień oraz udostępnienia na okres 30 lat półwyspu Hanko dla baz marynarki i lotnictwa sowieckiego. Sowieci w zamian oferowali słabo zaludnione terytorium w Karelii, obejmujące głównie nieużytki i tajgę.

Rząd fiński odmówił spełnienia żądań sowieckich, wobec czego ZSRR rozpoczęło 30 listopada 1939 roku działania wojenne. Finowie wykorzystując tzw. linię Mannerheima – pas umocnień powstałych z inicjatywy marszałka Carla von Mannerheima /był głównodowodzącym wojsk fińskich w czasie wojny zimowej/, przez dłuższy czas odpierali ataki sowieckie, które pokazały – mimo ogromnej przewagi Armii Czerwonej – jej słabość. Finom sprzyjały ponadto trudne, lesiste tereny oraz mroźna i śnieżna zima, która również miała wpływ na tempo działań Sowietów.

Dopiero w lutym 1940 roku kolejna ofensywa Armii Czerwonej spowodowała, że Finowie musieli do obrony kraju rzucić ostatnie odwody. Wobec przewagi Rosjan zmuszeni zostali Finowie do ewakuacji bazy morskiej w Koivisto, co umożliwiło Rosjanom wykonanie manewru oskrzydlającego przez zamarzniętą Zatokę Fińską. Armii Czerwonej udało się zdobyć przyczółki na tyłach wojsk fińskich i odciąć Viipuri. Wobec przewagi Rosjan i wyczerpania sił, rząd fiński rozpoczął rokowania, zakończone 13 marca pokojem w Moskwie.

Finowie na mocy traktatu pokojowego utraciły około 35. tysięcy km² na Przesmyku Karelskim, w tym miasto Viipuri, ale utrzymała pełną suwerenność. Finowie stracili około 25 tysięcy żołnierzy zabitych i rannych, zaś Armia Czerwona nawet ponad 250 tysięcy zabitych i rannych.

Wojna zimowa obnażyła słabość Armii Czerwonej, pozbawionej skutecznych oficerów, którzy zginęli w wyniku stalinowskich czystek. Ten fakt potwierdził się w czerwca 1941 roku kiedy III Rzesza Niemiecka zaatakowała Związek Radziecki. Wojna zimowa i utrata sporej części terytorium doprowadziła także do zmiany polityki rządy fińskiego. Finlandia porzuciła politykę neutralności i stała się sojusznikiem III Rzeszy Niemieckiej podczas jej agresji na ZSRR w 1941 roku.

Zdjęcie: Opis obrazu: Carl Mannerheim, marszałek fiński. Fotografia pozowana, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 2-15626.