HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 13 LIPCA

13 lipca 1666 roku w bitwie pod Mątwami niedaleko Inowrocławia wojska królewskie pod wodzą Jana Kazimierza Wazy zostały pokonane przez byłego hetmana polnego koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego.

Bitwa pod Mątwami była jednym z najkrwawszych starć, w których doszło do bratobójczej walki między wojskami królewskimi, a siłami rokoszan pod wodzą wybitnego wodza Jerzego Lubomirskiego. Przyczyną rokoszu, który doprowadził do wewnętrznych walk w Polsce była próba wzmocnienia władzy królewskiej przez Jana II Kazimierza Wazę oraz elekcja kandydata francuskiego jeszcze za życia króla polskiego. Przeciwko zmianom i wzmocnieniu władzy królewskiej była szlachta, której opór wykorzystał skazany 19 grudnia 1664 roku przez sąd na banicję, infamię i pozbawienie dóbr były marszałek i hetman Jerzy Sebastian Lubomirski. Nie chcąc pogodzić się z wyrokiem i wygnaniem z kraju szukał pomocy poza granicami Polski. Schronił się na Śląsku, skąd wyruszył w głąb Polski rozpoczynając rokosz przeciwko królowi Janowi II Kazimierzowi i jego próbom wprowadzenia rządów absolutystycznych.

Za Lubomirskim poszła część szlachty, która zawiązała Związek Święcony, zaś część wojsk i szlachta sprzyjająca królowi na czele ze Stefanem Czarnieckim zawiązała Związek Pobożny. Lubomirski stając na czele zbuntowanej armii już we wrześniu 1665 roku rozbił pod Częstochową wojska królewskie. Do decydującego jego starcia doszło pod Mątwami 13 lipca 1666 roku, gdzie wojska wierne Janowi II Kazimierzowi zostały pokonane, a w bitwie zginęło około 3 tysiące żołnierzy królewskich.

W bitwie po obydwu stronach naprzeciwko siebie stanęło po około 17 tysięcy żołnierzy i mimo przewagi wojsk królewskich, zostały one zaskoczone przez dobrze zorganizowane wojska rokoszan. Bitwa zakończyła się klęską wojska Jana II Kazimierza Wazy i rzezią jego wojsk. Mimo że bitwę wygrał Lubomirski dla Polski była to kolejna wewnętrzna „wojna”, która osłabiła nasz kraj. 31 lipca 1666 roku zawarto w Łęgonicach ugodę między królem a Jerzy Sebastianem Lubomirskim. Lubomirski przeprosił króla, jednak musiał udać się na wygnanie, Utracił także wszystkie godności, ale odzyskał swoje dobra.

Bitwa pod Mątwami zaprzepaściła możliwość dokonania reform w Rzeczypospolitej, zaś Jan Kazimierz w 1668 roku zdecydował się na abdykację i wyjazd z kraju. Z kolei Jerzy Sebastian Lubomirski zmarł w 1667 roku na wygnaniu we Wrocławiu.

Zdjęcie: Jerzy Sebastian Lubomirski, Data: przed 1667 rokiem, autor: nieznany, za Wikimedia Commons, domena publiczna.