HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 10 GRUDNIA

10 grudnia 1965 roku zginął potrącony przez samochód Michał Grażyński, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik powstań śląskich, wojewoda śląski w latach 1926 – 1939.

Michał Grażyński urodził się 12 marca 1890 roku w Gdowie nad Rabą w Małopolsce. W 1913 roku  rozpoczął pracę jako nauczyciel w Stanisławowie /dzisiejsza Ukraina/, a po wybuchu I wojny światowej został powołany do wojska i wziął udział w walkach w 1915 roku na froncie rosyjskim, gdzie został ranny.

W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, zaangażował się w walkę o przyłączenie Górnego Śląska do odrodzonej Polski. Uczestniczył w 1920 roku w II powstaniu śląskim i III powstaniu śląskim w 1921 roku. W 1922 roku za zasługi w walkach na Śląsku, Michał Grażyński otrzymał od Józefa Piłsudskiego order Virtuti Militari. Po powstaniu wrócił do pracy naukowej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie obronił doktorat.

Po przewrocie majowym w 1926 roku objął na Śląsku funkcję wojewody śląskiego, którą sprawował do 1939 roku. Z jednej strony dążył do ograniczenia wpływów mniejszości niemieckiej w polskiej części Śląska, zaś z drugiej zaangażował się w rozwój szkolnictwa, kultury i przemysłu na Śląsku. Grażyński był również zaangażowanym działaczem Związku Harcerstwa Polskiego - przewodniczącym oddziału śląskiego, a w latach 1931 - 1939 - przewodniczącym ZHP.  

Po wybuchu wojny w 1939 roku, 17 września opuścił Polskę, a w 1940 roku z powodu działalności sanacyjnej został pozbawiony funkcji przewodniczącego ZHP i zesłany na jedną z wysp u wybrzeży Szkocji. Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii, gdzie zginął w Londynie 10 grudnia 1965 roku potrącony przez samochód. Pochowany został w Londynie na Putney Vale Cemetery.

Warto podkreślić, że Michał Grażyński zarówno w stosunkach politycznych, jak i osobistych był skonfliktowany z Wojciechem Korfantym. Jego podłoże miało miejsce już w 1921 roku i związane było z posądzeniem Grażyńskiego o udział w puczu w ostatnich dniach III powstania śląskiego. Do dziś Michał Grażyński ze względu na konflikt z Korfantym i działalność sanacyjną jest postacią kontrowersyjną, jednak nie należy zapominać o jego zasługach dla rozwoju Górnego Śląska w okresie międzywojennym.

Zdjęcie: Michał Grażyński, wojewoda śląski. W gabinecie pracy, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 1-A-3010-2.