Do końca pozostał wierny zasadom demokracji

Po tragicznej śmierci pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza Zgromadzenie Narodowe stanęło przed trudnym wyborem kolejnego prezydenta Polski. Śmierć Narutowicza była bowiem efektem nagonki, jaką rozpętały środowiska prawicowe. To pod jej wpływem malarz Eligiusz Niewiadomski zabił prezydenta podczas wystawy w galerii "Zachęta".

W cztery dni po zabójstwie Gabriela Narutowicza, 20 grudnia 1922 roku kandydaturę Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta Polski zgłosił PSL „Piast”. Stanisław Wojciechowski był politykiem idącym na kompromis, potrafił współpracować z przeciwnymi obozami w odrodzonej Polski. Jego kandydaturę w Zgromadzeniu Narodowym poparły oprócz PSL „Piast” również PSL „Wyzwolenie”, PPS i Blok Mniejszości. Wojciechowski zdobył 298 głosów, a jego rywal, zgłoszony przez prawicę - prezes Polskiej Akademii Umiejętności Kazimierz Morawski 221 głosów.

Wojciechowski przed objęciem urzędu prezydenta miał bogate doświadczenie polityczne. W 1892 roku uczestniczył w zjeździe założycielskim Polskiej Partii Socjalistycznej w Paryżu. W czasie I wojny światowej Stanisława Wojciechowski należał do zawiązanego przez Romana Dmowskiego Komitetu Narodowego Polskiego, uznanego przez Ententę za oficjalną reprezentację przyszłej Polski. Po odzyskaniu niepodległości /od grudnia 1918 roku do czerwca 1920 roku/ Wojciechowski był ministrem sprawa wewnętrznych w rządach Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego.

Urząd prezydenta Wojciechowski pełnił od 20 grudnia 1922 roku do 15 maja 1926 roku. Ustąpił z funkcji prezydenta w wyniku zamachu majowego, dokonanego przez Józefa Piłsudskiego. Powodem była nie tylko ówczesna sytuacja, która uniemożliwiała mu sprawowanie swojego urzędu. Do końca pozostał wierny zasadom demokracji. W czasie zamachu majowego apelował zarówno do żołnierzy, jak również wszystkich polityków o zachowanie legalnych zasad demokracji. Na próżno. Nie chcąc dopuścić do eskalacji konfliktu, w którym według oficjalnych danych mogło zginąć około 400 osób, ustąpił ze stanowiska prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.

Po rezygnacji Stanisław Wojciechowski nie wrócił już do polityki, skupił się na działalności spółdzielczej i naukowej. Zmarł 9 kwietnia 1953 roku w Gołąbkach pod Warszawą.

Zdjęcie: Prezydent RP Stanisław Wojciechowski w towarzystwie adiutanta, generała Mariusza Zaruskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie. - narodowe archiwum cyfrowe, za Wikimedia Commons.