Darius von Güttner – Sporzyński - "Święte wojny Piastów"

Rok 1095 był przełomowy zarówno dla Europy, jak również świata arabskiego. Wówczas papież Urban II wezwał do zbrojnej pielgrzymki do Grobu Pańskiego, która zapoczątkowała erę wypraw krzyżowych. Wyprawa do Jerozolimy wiązała się jednak nie tylko z koniecznością opuszczenia swoich ziem na dłuższy czas, ale sporymi wydatkami. Wezwanie do świętej wojny dotarło również do Polski. Jak zachowali się wobec tego wezwanie Piastowie? Czy ochoczo podążyli do Jerozolimy, walczyć z muzułmanami? Jak wobec wewnętrznej sytuacji Polski, która od 1138 roku była rozbita politycznie zachowali się Piastowie? Ważną kwestią poruszoną w książce jest także chrystianizacja monarchii Piastów, i rozwój organizacji kościelnej w naszym kraju oraz jej wpływ na politykę władców. Na te wszystkie problemy i pytania odpowiada Darius von Güttner – Sporzyński, który przybliżył czasy średniowiecznej Polski i Piastów w kontekście wypraw krzyżowych, które na dziesiątki lat zmieniły oblicze Ziemi Świętej.

Publikację historyk rozpoczął od wyjaśnienia idei wypraw krzyżowych, powołując się przy tym nie tylko na dostępne źródła, ale również wybitnych historyków zagranicznych, jak i polskich, w tym między innymi: Benedykta Zientarę, Marię Starnawską czy Stanisława Smolkę. Sporzyński przedstawia kształtowanie się idei Świętej Wojny i krucjat, prezentując nie tylko papieży dążących do walki w imię kościoła, ale również ich politykę, która zmierzała do zachęcania władców chrześcijańskich do wypraw krzyżowych. Na co szczególnie zwraca uwagę autor publikacji, Piastowie nie byli obojętni na wezwania papieży, jednak dla nich idea wypraw krzyżowych wiązała się przede wszystkim z nawracaniem ludów bałtyckich zamieszkujących wybrzeże Morza Bałtyckiego. Aby jednak możliwa była działalność misyjna, potrzebni byli do tego kapłani. Sporzyński analizując ten wątek ukazał, w jaki sposób Piastowie ściągali do siebie kapłanów odpowiedzialnych później za akcje misyjne. Wymienia wśród nich najbardziej wpływowego – Aleksandra z Malonne, który jako bliski współpracownik Bolesława Krzywoustego i biskup płocki zasłużył się w odbudowie zniszczonego Mazowsza po najeździe Pomorzan.

Sporzyński dojść często odwołuje się do Galla Anonima, między innymi opisując podbój Pomorza przez Bolesława Krzywoustego. Należy mieć jednak na uwadze, że kronika Galla Anonima pisana była za czasów Krzywoustego, dlatego też warto mieć dystans do opisywanych tak, heroicznych wyczynów polskiego władcy. W kolejnych częściach pracy historyk zajął się krucjatą Władysława II i piastowskich juniorów w czasie rozbicia dzielnicowego po 1138 roku. Szczególną uwagę Sporzyński skierował w stronę udziału polskich książąt w krucjacie połabskiej /lipiec – sierpień 1147 roku/, a także hipotezie o udziale Henryka Sandomierskiego w krucjacie do Ziemi Świętej. Tutaj Sporzyński omówił także fundacje Henryka Sandomierskiego, udział książąt w krucjatach przeciwko Prusom, a także – co wydaje się ciekawostką – w jaki sposób Piastowie próbowali „wymigać” się od udziału w krucjatach do Ziemi Świętej. Jako przykład autor podał list Leszka Białego do papieża, w którym, jak czytamy w publikacji:

„Leszek napisał do papieża, że nie może udać się do Ziemi Świętej, ponieważ nie zamierza rezygnować z piwa i miodu, niedostępnych w Lewiancie, na rzecz wody i wina”

W dalszej części publikacji poznamy również misje do Prus i krucjaty pruskie, fundacje piastowskich książąt na rzecz kościoła, a także ścieranie się wpływów duńsko-niemiecko nad Bałtykiem, które realnie zagrażały Piastom, próbującym podporządkować sobie rejony Pomorza. Na co zwróciłem szczególną uwagę, po każdym rozdziale autor dokonuje krótkiego podsumowania i analizy omawianych zagadnień. W nich stara się pokrótce omówić najważniejsze kwestie poruszone w danym rozdziale, co z pewnością jest cennym walorem publikacji Dariusa von Güttner – Sporzyńskiego.

Dla historyków zajmujących się średniowiecznymi dziejami Polski, panowaniem Piastów, ale także tych interesujących się wyprawami krzyżowymi, książka z pewnością dostarczy im kolejnych interesujących faktów i ciekawostek z życia książąt piastowskich, którzy również angażowali się w sprawę chrystianizacji pogan oraz odpowiedzieli na wezwania papieży do Świętej Wojny.

Autor:  Darius von Güttner – Sporzyński;
Tytuł: „Święte wojny Piastów”;
Wydawca: Wydawnictwo PWN;
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2017;
Liczba stron: 304;
Cena: 34,30 zł;
Książkę można zakupić u Wydawcy

Szczególnie Polecam!!!