Arnhem. Operacja Market Garden – Antony Beevor

Największa w dziejach świata operacja powietrzno – desantowa, która zakończyła się wielką klęską pokazała nie tylko brak skoordynowanych działań aliantów, ale przede wszystkim występujące między najwyższymi dowódcami kłótnie i spory . Polityczne cele i ambicje generałów doprowadziły do porażki i wzajemnych oskarżeń o to, kto za tą przegraną odpowiadał, a cenę za nią jak zwykle ponieśli zwykli żołnierze. „Arnhem. Operacja Market Garden” to najnowsza publikacja wybitnego brytyjskiego historyka Antone`go Beevora, który ukazał dramatyczną historię bitwy o Arnhem - od początku skazanej na niepowodzenie.

Historyk powołując się na brytyjskie, amerykańskie, polskie, holenderskie oraz niemieckie dokumenty ukazał wielką operację wojskową, której fiasko przesądziło o tym, że wojna trwała jeszcze przez kolejne miesiące. Beevor sporo miejsca poświęcił udziałowi Polaków -  1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego pod Arnhem, która mimo że ratowała tam z opresji brytyjskich żołnierzy, to w nagrodę właśnie Polacy zostali oskarżeni o fiasko operacji „Market Garden” w Holandii. Czytając książkę Antone`go Beevora od początku da się zauważyć, że operacja w Holandii, której celem było opanowanie mostów na Renie, a tym samym otwarcie sobie drogi do Niemiec, była spisana na straty. Brak zdecydowania alianckich dowódców, panujący wśród nich rozdźwięk, jak prowadzić operację, pośpiech, ale także niewybaczalne błędy, których dopuszczono się w londyńskim Kierownictwie Operacji Specjalnych od początku rzutowały na planowaną w Holandii największą operację powietrzno – desantową w historii świata.

W książce brytyjskiego historyka - na co szczególnie należy zwrócić uwagę - są przedstawione reakcje brytyjskich, amerykańskich i niemieckich dowódców zarówno na kwestię samej operacji w Holandii, jak również jej porażki ze strony aliantów i połowicznego sukcesu Niemców, którzy zatrzymali operację pod Arnhem. Autor ukazuje między innymi cenne opinie na temat operacji powietrzno - desantowej niemieckich dowódców – generała Kurta Studenta, feldmarszałka Walthera Modela, feldmarszałka Gerda von Rundstedta czy Obergruppenführera Wilhelma Bittricha, który dowodził II Korpusem Pancernym SS pod Arnhem.

Publikacja Beevoa to nie tylko jednak walki pod Arnhem z udziałem Brytyjczyków i Polaków, ale historia całej operacji, która rozpoczęła się 17 września, a zakończyła w nocy z 25 na 26 września wycofaniem wojsk brytyjskich i częściowo polskich z Arnhem. Operacja, jak pokazuje brytyjski historyk rozpoczęta z wielkim rozmachem już od samego początku natrafia na problemy związane z nie działającym sprzętem, brakami w zaopatrzeniu, brakiem lub zlekceważeniem rozpoznania sił niemieckich w rejonie Arnhem, a także i przede wszystkim sporami w samym dowództwie operacji, które za wszelką cenę, jak generał Frederick Browning - dążył do jej realizacji mimo ostrzeżeń, jakie do niego kierowano - a za jej fiasko obarczył Stanisława Sosabowskiego.

Beevor w tej kwestii poświęca wiele stron w książce, niejako rehabilitując polskiego generała, który krytykował Browninga i plan operacji, co uważał brytyjski generał za akt niesubordynacji Sosabowskiego. W książce uwidoczniony został spór, jaki toczyli Polacy i Brytyjczycy, dla których niezależność Polaków często była ogromną przeszkodą, co wiązało się z nieustannymi atakami i próbami zmuszenia Polaków do określonych decyzji i podporządkowaniu się Brytyjczykom. Autor pracy ukazuje również spory, jakie zaistniały po operacji Market Garden między dowództwem brytyjskim i amerykańskim, jak również jak klęska w Holandii wpłynęła na morale żołnierzy oraz jakie straty ponieśli Holendrzy w wyniku źle przeprowadzonej operacji. Brytyjski pisarz i historyk podaje szczegółowe liczby wysiedlonych z domów mieszkańców północnego brzegu Dolnego Renu czy strat w ludności cywilnej w wyniku walk w Arnhem, które zostało obrócone w zgliszcza.

„Arnhem – operacja Market Garden” to pozycja obowiązkowa dla miłośników historii. Dzięki pięknemu wydaniu, które przygotowało wydawnictwo Znak znakomicie prezentuje się na półce w towarzystwie innych dzieł z tej serii. Liczne fotografie i mapy ukazujące żołnierzy, dowódców oraz sprzęt wojskowy i miejsce gdzie toczono walki są dodatkowym atutem publikacji Antone`go Beevora.

Antony Beevor – brytyjski historyk specjalizują się w okresie II wojny światowej. Absolwent wojskowej akademii Royal Military College, wykładowca na University of London. Sławę zdobył dzięki publikacji „Staloingrad”, przetłumaczonej na 18 języków. Wśród innych książek Beevora można wymienić: „Druga wojna światowa”, „D-Day”, „Paryż wyzwolony” czy „Kreta”, „Stalingrad”, „Ardeny 1944” czy „Berlin 1945. Upadek”.

Autor: Antony Beevor;
Tytuł: „Arnhem – operacja Market Garden”;
Wydawca: Wydawnictwo Znak Kraków;
Miejsce i rok wydania: Kraków 2018;
Liczba stron: 585;
Cena: 43,99 zł;
Książkę można zakupić u WYDAWCY