Andrew Nagorski - Hitlerland. Jak naziści zdobywali władzę

Mam przyjemność recenzować drugą już książkę /po „Łowcach nazistów”/ Andrewa Nagorskiego, historyka i dziennikarza pochodzenia polskiego, zajmującego się sprawami Europy Wschodniej. Tym razem sięgnąłem po publikację „Hitlerland. Jak naziści zdobywali władzę”, w której autor ukazuje nam dojście Adolfa Hitlera do władzy oczami Amerykanów. Wśród nich są dziennikarze, dyplomaci, pisarze, pracownicy ambasad i konsulatów oraz między innymi słynny czarnoskóry sportowiec Jesse Owens, który był rewelacją Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku. Dzięki ich wspomnieniom, notatkom oraz relacjom z Niemiec, zarówno w okresie Republiki Weimarskiej, jak i początków III Rzeszy Niemieckiej, Andrew Nagorski stworzył obraz Hitlera i jego Niemiec.

Bohaterowie publikacji polskiego historyka obserwując codzienną rzeczywistość w Niemczech, najważniejsze wydarzenia, jakie się tam rozgrywały – pucz monachijski z 1923 roku, załamanie gospodarcze w Niemczech na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku oraz powolne dojście Hitlera do władzy – dają nam obraz przeobrażeń się Niemiec i niemieckiego społeczeństwa. Dla wielu z nich Adolf Hitler uosabiał najlepsze cechy przywódcy, który dąży do powrotu swojego państwa do grona mocarstw światowych, jednak byli również i tacy, u których budził lęk i zaniepokojenie. Świat stworzony przez Hitlera – pogromy Żydów, obozy koncentracyjne czy ingerencja w każdą dziedzinę życia zwykłych Niemców – nie uszły uwadze Amerykanów przebywając w Niemczech. Jednak wielu z nich bagatelizowało system stworzony przez wodza III Rzeszy Niemieckiej, nie widząc początkowo w nim zagrożenia, aż do czasu kiedy Hitler rozpoczął politykę podbojów w Europie.

Ciekawym fragmentem książki jest opis przez autora Niemiec w początkach lat dwudziestych XX wieku. Dla przyjeżdżających tam obywateli Stanów Zjednoczonych, Niemcy były rajem pod względem bujnego życia seksualnego, a ich obywateli uznawano za najbardziej tolerancyjnych pod tym względem w Europie. Jak pisze autor moralność, dziewictwo, monogamia, traktowano jako uprzedzenia, tym samym dla żądnych wrażeń młodych Amerykanów, Niemcy jawiły się jako raj „erotyczny” na ziemi. W takich warunkach w Niemczech rodził się wówczas ruch nazistowski Adolfa Hitlera, który w 1923 roku próbował przejąć w Monachium władzę. Próba puczu, która dla Hitlera zakończyła się jego klęską i o mały włos śmiercią, pozwoliła mu jednak podczas procesu zyskać ogromną sławę nie tylko w Bawarii, ale w całych Niemczech. O wydarzeniach w Monachium i jego procesie rozpisywały się nie tylko niemieckie gazety, ale również amerykańskie. Mimo że ruch nazistowski osłabł po klęsce puczu monachijskiego, Hitler powrócił do gry o władzę na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Nagorski zwraca szczególną uwagę na fakt, że dostrzegali to między innymi amerykańscy dziennikarze. Jako przykład podaje Karla von Wieganda, reportera Hearsta, który nie tylko opisywał dokonania Hitlera, ale uświadomił sobie, że przyszły wódz III Rzeszy wyrósł na ogólnym niezadowoleniu mas.

W dalszej części publikacji Nagorski opisuje relacje amerykańskich dziennikarzy, a także ludzi związanych z showbiznesem i polityków z ruchem nazistowskim i Adolfem Hitlerem. Rosnące poparcie dla NSDAP i wreszcie dojście do władzy Hitlera w 1933 roku miało istotny wpływ na postrzeganie nazistowskich Niemiec. Dostrzegalne były już wówczas pogromy Żydów, coraz bardziej widoczna ekspansja polityczna Hitlera, a także silne oddziaływania propagandy na społeczeństwo niemieckie. Co ważne historyk przybliża nam opinie o Hitlerze, z których wynika, że wielu ludzi go nie doceniało, a zwłaszcza jego ambicji politycznych.

Wczytując się w kolejne strony publikacji Andrewa Nagorskiego, autor ukazuje nam, jak zmieniały się Niemcy za rządów Hitlera, jak doszło do przejęcia całkowitej władzy przez nazistów, zniszczenia opozycji oraz jak z biegiem lat narastały żądania Hitlera wobec swoich sąsiadów. W tym kontekście autor opisuje relacje zachodnich mediów i wspomnienia amerykańskich dziennikarzy i urzędników, którzy z coraz większym niepokojem obserwowali poczynania Adolfa Hitlera. Zwłaszcza nasiliły się one po zajęciu Austrii i Czechosłowacji przez III Rzeszę Niemiecką.

Podczas lektury książki Nagorskiego warto również zwrócić uwagę na fakt, że również wśród Amerykanów nie brakowało ludzi zaślepionych i zafascynowanych reżimem Hitlera. Część z nich po wojnie została uznana za zdrajców i skazana przez amerykańskie sądy, przede wszystkim za wspieranie nazistowskiego reżimu. Wśród nich autor wymienia między innymi: Douglasa Chandlera, pracującego dla nazistowskiej propagandy, który w 1946 roku został w Stanach Zjednoczonych skazany za zdradę na dożywocie. Kilka innych podobnych przykładów podaje pochodzący z Polski historyk, jednak zdecydowana większość amerykańskich dziennikarzy była nie tylko wierna swojemu krajowi, co zasadom, którymi się kierowali przez cały czas pobytu w nazistowskich Niemczech. Ich historię również opisuje Nagorski, poruszając kwestię ich internowania po wybuchu wojny niemiecko-amerykańskiej w 1941 roku.

Zachęcam, nie tylko historyków, ale także czytelników interesujących się dziejami Niemiec, II wojną światową, a także osobą Adolfa Hitlera do lektury publikacji Andrewa Nagorskiego „Hitlerland”. Jego książka to nie tylko portret Niemiec widziany oczami Amerykanów, którzy mieszkalni i pracowali tam w czasie kiedy Hitler walczył i doszedł do władzy, ale także opis przeobrażających się Niemiec w okresie dwudziestolecia międzywojennego z uwzględnieniem zmian politycznych, kulturowych i społecznych.

Andrew Nagorski – urodzony w 1947 roku w Szkocji /z pochodzenia Polak/ historyk, dziennikarz zajmujący się sprawami Europy Wschodniej. Studiował historię w Amherst College i krótko na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Dzięki znajomości języków: polskiego, niemieckiego i rosyjskiego pozwoliły mu aktywnie relacjonować najważniejsze wydarzenia między innymi w Polsce i Związku Radzieckim, skąd został wydalony za ostre komentarze pod adresem władz radzieckich. Jest laureatem wielu nagród i bestsellerowych książek, w tym: „Największa bitwa” oraz „Hitlerland”.

Autor: Andrew Nagorski;
Tytuł: „Hitlerland”;
Wydawca: Wydawnictwo Rebis;
Miejsce i rok wydania: Poznań 2016;
Liczba stron: 421;
Cena: 39,92 zł;
Książkę można zakupić u Wydawcy

Rewelacyjna publikacja!!! Polecam każdemu historykowi!!!